Jan Mankes was de schilder van een klein maar indrukwekkend oeuvre. Hij stierf toen hij net dertig was, en liet, behalve ongeveer tweehonderd schilderijen en ongeveer evenveel tekeningen en ander werk op papier, ook een enorme correspondentie na.

Die correspondentie is nu voorbeeldig uitgegeven door Uitgeverij Waanders & De Kunst, in de Bronnenreeks, in een pil van een boek (768 pagina’s) waar je rustig even de tijd voor moet nemen.

Een deel van de brieven die je in dit boek vindt zijn geschreven aan Annie Zernike, de eerste vrouwelijke predikant van Nederland, en de vrouw van Mankes. Andere brieven zijn geschreven aan Aloysius Pauwels, een sigarenhandelaar en kunstverzamelaar.

Het zijn voor een deel persoonlijke brieven, vaak bedankjes voor spullen (flessen, opgezette dieren) die hem toegestuurd zijn, maar soms ook overpeinzingen over zijn manier van kunst maken. En daar wordt het interessant. Maar je moet goed speuren in de overvloed aan brieven om die fragmenten te vinden, want het belangrijkste nadeel van dit imposante brievenboek is de volledigheid.

Bezorger Jan de Lange heeft een indrukwekkende klus geklaard, en ook een voortreffelijke inleiding geschreven, waarin niet alleen de korte levensgeschiedenis van Mankes verteld wordt, maar waarin ook de belangrijkste correspondenten uitgebreid worden voorgesteld.

Daarnaast bevat het boek een aantal secties met foto’s en voortreffelijke kleurenreproducties van schilderijen en ander werk (vaak ook werk waar in de brieven naar verwezen wordt).

Al met al is het een fascinerend boek, omdat je via de correspondentie van Jan Mankes even in een tijdmachine stapt en binnenkijkt in dat kunstenaarsleven aan het begin van de vorige eeuw.

• Jan Mankes – een kunstenaarsleven in brieven (1910-1920) – bezogd door Jan de Lange – RKD Bronnenreeks deel 6 – Uitgeverij Waanders & De Kunst – ISBN 978-94-91196-35-5 – € 39,95