de kaart als kunst - hedendaagse kunstenaars exploreren de cartographie
The Map As Art is een fascinerend boek waarin hedendaagse kunstenaars op verbluffende wijze laten zien dat een simpele landkaart op duizenden verschillende manieren als inspiratiebron kan dienen voor een kunstwerk. Een pionier als Jasper Johns, die kaarten gebruikte als basis voor een reeks abstarcte schilderijen, wordt terloops even genoemd, iemand als Saul Steinberg komt helemaal niet in het boek voor, en het intrigerende werk van Stanley Brouwn ontbreekt hier ook.
Toch wordt ons in ruim 250 pagina’s een zeer breed spectrum aan buitengewoon intrigerende kunst voorgeschoteld. Mooie kunst, kunst die aan het denken zet, politieke kunst (dat is niet zo heel vreemd als je het over landkaarten hebt natuurlijk), inzichtgevende kunst, statements, opmerkelijke blikrichtingen en idiote ideeën.
Het grootste deel van de kunstenaars in dit boek waren voor mij tot nu toe onbekenden, op een paar namen na, als Ed Ruscha, John Baldessari en Richard Long, maar zij leveren hier nieteens de interessantste werken. De verscheidenheid aan ideeën en invalshoeken is werkelijk verbluffend, en daardoor is het een boek dat je blijft doorbladeren. En het werkt net als een goede muziekcompilatie: door bepaalde kunstwerken word je nieuwsgierig naar het andere werk van de kunstenaar, waardoor het boek het begin wordt van een speurtocht naar nog meer intrigerende kunst.
Hiernaast een paar willekeurige voorbeelden uit het boek van kunstwerken die op zijn minst intrigeren. Het zijn niet de meest extreme kunstwerken die in het boek te vinden zijn. Als je houdt van atlassen is dit boek overigens ook een echte aanrader, want je gaat er gegarandeerd ander door naar reguliere kaarten kijken. Soms zijn de ingrepen subtiel, soms behoorlijk grof, en soms is de invalshoek volstrekt uniek, maar je blijft je verbazen.
-
Katharine Harman – The Map as Art – Contemporary Artists explore Cartography – Princeton Architectural Press – ISBN 978-1-56898-762-0
© Carl Cheng – Santa Monica Art Tool – een rollende stempel maakt een afdruk van een stadsplattegrond in het zand.
© Mariele Neudecker – “De lucht die we inademen is onzichtbaar” – een foto-album is omgetoverd in een reliëfkaart van het Engelse Kanaal.
© Maya Lin – De Kaspische Zee. Reliëfkaarten gaan meestal de lucht in, niet de diepte.
© Mel Chin – Render – een installatie in een kamer waarbij een kaart centraal staat. Middenin de kamer staat een kubus ter grootte van de Kaaba, de massieven granieten kubus in Mekka waar alle moslims naartoe bidden. Die ruimte is hier afgebkaned door de verscheurde witte stof waar traditioneel Joodse begraafkleding van gemaakt wordt. In het vierkant een portret van een gemaskerde terrorist, met de ogen en mond van George Bush. Als je je omdraait en de kamer wil verlaten zie je bovenstaande muur, met een kaart die is samengesteld uit verscheurde kaffiyehs, de traditionele Arabische hoofddoek, beschilderd met pigment gemengd met Pa+lestijnse grond. De kaart geeft de nederzettingen weer op de Palestijnse West Bank. Een politiek zeer geladen kunstwerk dus.