Ik heb een aversie tegen clowns en hou absoluut niet van de opgelegde lolligheid van carnavalsmaskers. Ik was dus extra verrast toen het boek Masken niets van dit soort leukheid bleek te bevatten. De maskers die je hier vindt zijn soms wel degelijk idioot of grotesk, zoals het Japanse masker hier rechts, maar meestal zijn het portretten in de vorm van een masker. Er zijn in het boek ook een paar dodenmaskers te zien, zoals die van Shakespeare en die van Beethoven, en ook een paar afgietsels van mensen die nog leefden, zoals het bleke hoofd dat je hier rechts wat lager (als derde) ziet.

Het tweede masker rechts is een curieuze, want Rodin wou een portret maken van Honoré de Balzac, maar zat met het probleem dat die al dood was. Dus reisde hij naar de geboortestreek van Balzac en maakte daar een masker van een buschauffeur waarvan hij vermoedde dat die wel eens sterk op Balzac geleken zou kunnen hebben.

De hele geschiedenis van het masker komt in het boek langs, met onder meer veel aandacht voor het Japanse masker en de invloed daarvan op de moderne westerse kunst, en het boek staat vol perfecte reproducties waar in heel veel gevallen ook een hele pagina per masker voor ingeruimd is. Dat zorgt ervoor dat het een zeer indrukwekkend boek is geworden, dat voor iedere kunstliefhebber eigenlijk verplichte kost zou moeten zijn.

Maar ook als je van mensen houdt vind je hier een groot aantal aangrijpend mooie portretten in de vorm van een masker. Een dramatische Beethoven bijvoorbeeld, die geen echte gelijkenis met de werkelijke Beethoven meer vertoont, maar waar de hele dramatische geschiedenis van de componist én zijn muziek in terug te vinden zijn.

Tegelijk met deze prachtcatalogus kwam er ook een wat handzamer kleiner boek uit met een aantal van de mooiste maskers, aangevuld met een cd. In dit boek vind je vrijwel geen tekst, want als je de bijbehorende cd opzet krijg je het hele verhaal van de maskers te horen. Net alsof je een audiotour maakt dor het museum, alleen kun je het nu op de bank doen, met het boek op schoot. En dat werkt perfect, moet ik zeggen. Beide boeken versterken elkaar dan ook nog eens, want als je de audiotour hebt gedaan heb je de neiging om met de echte catalogus verder te gaan, en andersom voegt het gesproken verhaal ook wat toe. Prima idee dus, dat wat mij betreeft zeker navolging verdient.

Twee echte aanraders van boeken dus, terwijl ik dat eerlijk gezegd niet verwacht had. De tentoonstelling is waarschijnlijk dan ook zeer de moeite waard.

• Masken – Metamorphosen des Gesichts von Rodin bis Picasso – Mathildenhöhe Darmstadt – Uitgeverij Hatje Cantz – ISBN 978-3-7757-2387-9

• Art To Hear – Masks – Metamorphoses of the Face from Rodin to Picasso – Mathildenhöhe Darmstadt – Uitgeverij Hatje Cantz – ISBN 978-3-7757-2387-9