Max Ernst is een van de intrigerendste en fascinerendste kunstenaars van de vorige eeuw. Hij begon als dadaïst in Keulen, werd al snel een van de pioniers van het surrealisme in Parijs, maar wist op de een of andere manier toch ook steeds te ontsnappen aan die vakjes, omdat hij als kunstenaar altijd bleef spelen, en altijd op avontuur bleef.

Een van zijn motto’s, dat ook pontificaal op de achterkant van het boek Retrospective staat afgedrukt, luidt: “Een schilder is verloren als hij zichzelf vindt.”

Aan het werk van Max Ernst kun je zien dat hij een onverzadigbare kunstenaar was die altijd avontuurlijk bleef zoeken en altijd bleef scheppen, en die in de loop van zijn leven dan ook een zeer gevarieerd maar buitengewoon magnifiek oeuvre geschapen heeft.

Ernst maakte collages, schilderde en maakte beelden, en dankzij dada en het surrealisme realiseerde hij zich dat in de kunst werkelijk alles mogelijk was. Met zijn gevoel voor humor en zijn intelligentie maakte hij vervolgens werk van een verrassende diepgang en eruditie. Maar tegelijk was het vaak ook werk van een ronduit verbluffende schoonheid.

Geheimzinnige bossen waarin van alles verborgen zat, met een grote melancholieke zon erboven, Bosch-achtige taferelen die zowaar subtiel te noemen zijn, geraffineerde structuren, magische tuinen, werk dat dat van alle andere surrealisten platvloers doet lijken.

Ernst kan je op een geheimzinnige manier raken zoals geen andere schilder dat kan. Surrealisten worden wel eens de kunstenaars voor getroubleerde pubers genoemd, maar de kunst van Ernst overstijgt dat niveau gemakkelijk.

Dit overzicht laat ook zien dat Ernst van de jaren twintig tot in de jaren zeventig een ongekend hoog niveau heeft volgehouden, en dat werkelijk elke fase in zijn kunstenaarsleven fascinerende kunst heeft opgeleverd, en dat hij niet alleen een geniaal schilder was, maar ook een meesterlijk beeldhouwer en een fantastische graficus.

Kortom: Max Ernst Retrospective is een verbluffend boek dat een ruim overzicht biedt van een verbazingwekkend rijk kunstenaarsleven.

• Max Ernst – Retrospective – Editors Werner Spies en Julia Drost – Albertina Vienna – Fondation Beyeler – Hatje Cantz – ISBN 978-3-7757-3447-9

1934-35 – Vogelhoofd (vrouwenvogel, maanwijzer)

1925 – Eve, de laatst overgeblevene.