Piet Mondriaan was een van de grootste en invloedrijkste kunstenaars van de vorige eeuw. Als je goed wou zien hoe invloedrijk, had je eigenlijk eind 2013 even naar Basel af moeten reizen, waar ze een schitterende tentoonstelling hadden samengesteld met werk van Mondriaan, Barnett Newman en Dan Flavin, drie opeenvolgende generaties die niet zonder elkaar hadden kunnen bestaan. Dat wil zeggen – zonder de aanzet van Piet Mondriaan was het werk van Newman nooit ontstaan, en zonder Newman’s werk had Flavin zijn lichtsculpturen nooit gemaakt.

Het duidelijkste voorbeeld staat misschien wel op de cover van de fraaie catalogus die je altijd nog achteraf kunt bekijken. Want wat je hier recht boven je ziet is geen Mondriaan, zoals je wellicht eerst even dacht, maar het ruim drie meter hoge werk Chartres van Barnett Newman.

Newman begon ook al snel te knabbelen en te knagen aan de strakheid van Mondriaan, maar de invloed was er wel degelijk, en je ziet hoeveel moeite het Newman kostte om los te komen van Mondriaan en om zijn eigen weg te vinden. Hij uitte ook nadrukkelijk kritiek op de kunst van Mondriaan, maar als je de werken hier naast elkaar ziet hangen blijken ze toch wel erg veel gemeen te hebben.

Flavin gaat weer een stap verder door met zijn lichtsculpturen de ruimte mee te nemen, maar ook hier zie je een verwantschap die frappeert. “The Liberation of Colour”, misschien heeft het daar wel mee te maken, hoewel dat wat opgeblazen klinkt, maar het heeft bij alle drie de kunstenaars wel met de kracht van kleur te maken. En met de kracht van elementaire compositie.

Afijn, in de catalogus vind je een aantal essays over de drie kunstenaars en over de samenhang tussen de drie, maar het is vooral ook een kijkboek, waarbij het werk van de drie naast elkaar de meeste indruk maakt. Magie. Tijdloze kunst, puur en onversneden. Pure kleuren, kale composities en kunstenaars die dan precies raak mikken. Magisch.

• Piet Mondrian – Barnett Newman – Dan Flavin – Kunstmuseum Basel – Hatje Cantz Verlag – ISBN 9783775736855

• Bestel hier rechtstreeks bij een bekende webwinkel:  Piet Mondrian – Barnett Newman – Dan Flavin

Piet Mondriaan

Barnett Newman

Dan Flavin