Walter Nikkels is een Nederlandse typograaf en vormgever, en het vuistduikke boek Afgebeeld geeft niet alleen een overzicht van zijn werk, maar ook inzicht in zijn manier van werken, zijn inspiratiebronnen en zijn mentaliteit. Het laat bovendien goed zien hoe Nikkels in samenwerking met kunstenaars en kunstinstituten werkte.

Walter Nikkels werkte voor de grote musea voor moderne kunst toen daar de echt interessante tentoonstellingen werden georganiseerd – we hebben het dan met name over de hoogtijdagen van het Stedelijk Museum Amsterdam en het Van Abbemuseum, en voor verschillende andere Nederlandse, Duitse en internationale musea en kunstinstituten. Hij ontwierp voor die musea boeken, catalogi en affiches.

Daarnaast ontwierp hij uitnodigingen, postzegels, papiergeld, logo’s, huisstijlen en wat een vormgever zo verder maar ontwerpt. Strak, gedisciplineerd, maar altijd ten dienste van de kunstenaars waar het om draaide, en je kunt dan ook goed zien dat bij zijn beste werk de kunstenaar beter tot zijn recht komt dan ooit.

Nikkels maakte ook verschillende tentoonstellingsontwerpen, onder meer voor de documenta 7 in Kassel, Bilderstreit in Keulen en de Van Goghtentoonstelling in het Kröller Müllermuseum. Daarnaast ontwierp hij de nieuwe architectuur en de inrichting van Museum Kurhaus Kleve en was hij als professor typografie verbonden aan de Düsseldorfse kunstacademie.

Dit vuistdikke en zeer rijk geïllustreerde boek is dan ook een goudmijn voor iedereen die geïnteresseerd is in typografie, vormgeving en kunst, en vooral in de wisselwerking tussen die drie.

Er is alleen één vraag die bij me opkwam – waarom is het tekstgedeelte van het boek in vredesnaam zo gezet dat het weliswaar visueel aantrekkelijk oogt, met de drie talen (het boek verschijnt in een drietalige versie, in het Engels, Duits en Nederlands) in drie horizontale banen, maar zo verrekte onhandig als je het wil gaan lezen? De drempel die hier wordt opgeworpen lijkt me een typograaf onwaardig. Voor andermans boek zou het waarschijnlijk niet in hem opgekomen zijn, maar hier heeft, vermoed ik, het visuele aspect toch de doorslag gegeven. Het zij hem vergeven, want ik ben toch gaan lezen, want het boek nodigt ertoe uit – het werk van Nikkels is er fascinerend en intrigerend genoeg voor.

Afgebeeld is een absolute aanrader voor studenten typografie en vormgeving, en voor iedereen die in die gebieden, en in kunst geïnteresseerd is.

• Walter Nikkels – Afgebeeld, Depicted, Abgebildet – Valiz – ISBN 978-90-78088-54-7