In eerste instantie hadden we het boek Represent Koninklijke Tichelaar Makkum volledig over het hoofd gezien – in de eerste plaats omdat de geschiedenis van een aardewerkfabriek niet meteen tot de verbeelding spreekt, in de tweede plaats omdat de cover van het boek er niet echt aantrekkelijk uitzag.

Om met dat laatste te beginnen -dat wordt meteen anders als je het boek in handen hebt, want dan blijkt het zwartwitte boekomslag heel wat nuances en details te hebben die je meteen nieuwsgierig maken naar de inhoud. Reliefdruk, en, nog subtieler, verschillende zwarttinten zorgen ervoor dat je even heel goed moet kijken. Het boekblok (de zijkant van de bladzijden, als het ware) laat bovendien heel geraffineerd delftsblauwe bootjes zien.

Represent Koninklijke Tichelaar Makkum beschrijft de laatste vijftien jaar uit de geschiedenis van een Friese aardewerkfabriek. Die fabriek blijkt meteen Nederlands oudste bedrijf te zijn, dus er is ervaring en expertise van eeuwen voorhanden. De verleiding is dan groot om gewoon traditionele producten te blijven leveren, maar directeur Jan Tichelaar koos voor de andere weg en nodigde baanbrekende vormgevers en architecten uit om aan de slag te gaan met hedendaagse producten.

Daarbij is hij niet te benauwd te werk gegaan, en heeft hij gebruik gemaakt van het feit dat Nederland op designgebied tegenwoordig tot de wereldtop behoort. Ondertussen ging de fabriek ook gewoon door met het traditionele aardewerk, maar werden er binnen die discipline ook verrassende nieuwe producten ontwikkeld. Unieke vernieuwingen, spannende combinaties van oud en nieuw en pure kunst zijn het resultaat. Ontwerpers als Hella Jongerius, Jurgen Bey, Marcel Wanders en Studio Job zorgen voor spectaculair werk dat Tichelaar meteen internationaal op de moderne kaart zet.

In het boek, dat passend is vormgegeven door Irma Boom, is het allemaal te volgen. En zelfs ik raakte enthousiast, hoewel ik tamelijk allergisch ben voor traditioneel aardewerk in de stijl van het “oude” Tichelaar. Maar het belegene dat “delfts blauw” en aanverwant aardewerk aankleeft heeft Tichelaar definitief achter zich gelaten, en dit boek is daarbij een echte eye-opener. Magnifiek.

• Represent Koninklijke Tichelaar Makkum – Uitgeverij 010 – ISBN 978-90-6450-707-6