In de jaren zestig ben ik een tijd VPRO-lid geweest, maar omdat ik het in principe volstrekt oneens ben met het krankzinnige Nederlandse systeem waarbij je een omroep ondersteunt door je te abonneren op hun televisiegids ben ik al vroeg overgestapt op de HUMO, de Belgische tv-gids annex opninieweekblad.

Daardoor miste ik wel die gids van de VPRO, want die was wel degelijk de moeite waard. De vormgeving deugde, zowel van binnen als van buiten (de overzichtelijkheid bijvoorbeeld was geweldig – je kon gemakkelijk je favoriete programma’s vinden), er waren altijd wel een paar interessante artikelen of columns te vinden, en de omslag was meestal verrassend.

Van die covers is nu een boek gemaakt, en dat boek is een feest, want de VPRO was niet alleen op radio- en televisiegebied een vooruitstrevende omroep die altijd naar de hoogste kwaliteit op zoek was, dat gold zeker ook voor de vormgeving van hun “randverschijnselen” als de gids. Iemand als Piet Schreuders was bijvoorbeeld lang nauw betrokken bij de vormgeving van de gids (hij is nog steeds “art director” en stelde samen met Beate Wegloop dit boek samen), en dat kun je zien.

Maar er werden ook bijzondere talenten van zeer verschillende pluimage ingeschakeld. Kamagurka, Peter Pontiac, Wim T Schippers en Typex zijn wat van de bekendere namen, maar de verrassendste omslagen komen van voor mij onbekende grootheden als Sander Plug of Claudie de Cleen.

In het boek wordt niet alleen een prachtig overzicht van covers gegeven, maar ook een uitgebreide, zeer ruim geïllustreerde geschiedenis van de gids en zijn vormgeving. Bovendien komen verschillende ontwerpers aan het woord en wordt er stilgestaan bij een paar opmerkelijke momenten, zoals die keer dat de distributeur telefoon kreeg omdat winkels de VPRO-gids niet hadden ontvangen, maar wel grote stapels van het blad Film Fun, die niet waren besteld. De lettertjes waarmee “VPRO Gids” wel degelijk op de cover stond waren blijkbaar in dit geval toch net iets te klein geweest…

VPRO Gids Covers is een boek dat niet alleen een mooi overzicht geeft van de VPRO-vormgeving, maar dat feitelijk het beste laat zien van de Nederlandse vormgeving in zijn algemeenheid. Je ziet hier een aantal van de beste tijdschriftomslagen die er in Nederland gemaakt zijn in de afgelopen kleine tachtig jaar.

En door het lef en de veelzijdigheid zou je het bovendien als lesboek kunnen gebruiken op elke designersopleiding – iedereen die de pretentie heeft om ooit de cover van een tijdschrift te maken zou verplicht eerst dit boek moeten bestuderen.

Daarnaast levert het boek, naast een ontwikkeling van de tijdschriftcover in Nederland, ook nog eens een stukje radio- en televisiegeschiedenis, en is het simpelweg puur genieten voor iedereen die van een mooi tijdschriftomslag houdt.

• VPRO Gids Covers – samengesteld door Piet Schreuders en Beate Wegloop – VPRO – ISBN 978-90-6727-211-7