Als je de tekening hierboven op het omslag van de catalogus van René Zäch bekijkt bij de tentoonstelling die in 2010 in het Kunstmuseum Solothurn te zien was denk je in eerste instantie dat je alleen maar gewoon een abstracte, geometrische, strakgeordende tekening ziet. Het wordt anders als je in het boek zijn “Mobile” tegenkomt en het een constructie met wieltjes blijkt te zijn, want dan ga je ineens heel anders tegen die constructietekening aankijken.

Zäch is een kunstenaar die op een merkwaardige en heel bijzondere manier speelt met abstractie. Bij dit eerste voorbeeld moet je omschakelen van een abstract beeld naar een constructie met wieltjes, waardoor je meteen visioenen hebt van iets dat ook daadwerkelijk in beweging komt en gaat rijden – de wieltjes suggereren een gebruiksvoorwerp.

Meestal gaat het bij Zäch juist andersom, en dat is al net zo fascinerend, want als hij je een stoel voorzet die geheel uitgekleed is en die uit antennes lijkt te zijn opgebouwd kun je als toeschouwer niet loskomen van het beeld van die stoel, je kunt er in je hoofd eigenlijk geen abstract beeld van maken, hoewel de stoel wel degelijk tot beeld getransformeerd is en als stoel totaal onbruikbaar is geworden. Toch gaan je hersens kraken en leg je verbanden tussen een stoel en die antennes. Je blijft ze zien als “stoel” en “antennes”.

Hetzelfde verhaal geldt voor de tafel die door de verstevigde poten totaal onbruikbaar is geworden als tafel, omdat het tafelblad praktisch onbereikbaar is geworden. Toch blijf je het object als tafel zien en vraag je je wellicht af waarom die poten versterkt moesten worden. Een sterk beeld, dat bovendien vragen oproept en ons confronteert met de kracht van die dagelijkse gebruiksvoorwerpen.

Dat geldt zelfs voor een wandelstok, of voor een hark. Zäch maakte ook prachtige beelden van transportbanden en deed nog veel meer met antennes. Geheimzinnige kunst, die je als kijker steeds op een humoristische manier op het verkeerde been zet. Mooie catalogus ook, een prachtig boek, dat terecht een prijs heeft gewonnen als een van de mooiste Zwitserse boeken van 2010.

• René Zäch – Kunstmuseum Solothurn – Verlag für Moderne Kunst Nürnberg – ISBN 978-3-86984-132-8