hortusfestival 2017 dag 4 le piano carré - haydn en mozart op tafel - maarten van veen - piano carré érard (1840) - haren, 13 augustus 2017
Hortusfestival 2017, aflevering 4 was een mooie reis in de tijd op verschillende manieren. Maarten van Veen, de artistiek leider van het festival, was dit keer ook de pianist die het complete programma van de dag voor zijn rekening nam, en hij had ook weer gezorgd voor een fraaie verrassing uit de archieven van de klassieke muziek – een pianosonate van de vrijwel onbekende Hyacinthe Jadin, die deze sonate geschreven had voor de tafelpiano, de Piano Carré.
En dan komen we bij het tweede aspect van de tijdreis, want de tafelpiano was in de achttiende en negentiende eeuw een gebruikelijk instrument dat in veel gegoede huishoudens te vinden was en dat ook veel gebruikt werd voor kleinschalige concerten. Een piano die vermomd als tafel in een huis kon staan en met een paar simpele ingrepen tot een piano kon worden omgetoverd, zoals we hier voor aanvang van het concert te zien kregen.
Een vrij bescheiden toetsenbord, maar wel al pedalen, en een vol geluid dat je niet zou verwachten van zo’n bescheiden ogende piano. Maar dit was dus zoals de piano klonk een paar honderd jaar geleden, en zoals de componisten zelf hun muziek hoorden. Maarten van Veen begon, als gezegd, met de Sonate in cis opus 4 nr 3 uit 1795 van Hyacinthe Jadin, een uit België afkomstige componist die op zijn negentiende al als een van de eerste docenten aan het Parijse conservatorium wordt aangesteld als pianoleraar. Een mooie fijnzinnige compositie.
De sonate in C Hob.XVI:50 van Joseph Haydn uit 1794 was vooral verrassend doordat Haydn in het laatste deel over meer humor bleek te beschikken dan ik vermoedde.
In de pauze raakten we in gesprek met een echtpaar uit Leiden, dat net als wij al jaren het Hortus Festival bleek te volgen. Zij hadden het concert in Leiden eerder deze week gemist en hadden besloten naar Haren te reizen om toch ook dit speciale tafelpianoconcert niet te missen en meteen de Hortus van Haren eens uitgebreid te bekijken. Ook zij bleken verslingerd te zijn geraakt aan de combinatie van de Hortus en de immer verrassende programmering van Maarten van Veen, die met name de muziek van het Fin de Siècle met regelmaat verfrissend weet te ontsluiten.
De Sonate nr 17 in Bes KV570 uit 1789 van Wolfgang Amadeus Mozart was een prachtige afsluiter. Mozart is in alle opzichten de echte grootmeester, en dat toont hij ook hier, met melancholieke passages, humor en verrassende wendingen en altijd weer die bedrieglijke eenvoud. Prachtig. Een mooie afsluiter van een fascinerende tijdreis waarbij je je in een huiskamer van een deftige familie kon wanen in 1850 of daaromtrent.