Phons Bakx is een muzikant uit Zeeland die regelmatig op zoek is naar de grens van de muziek. Hij bespeelt onder meer zelf (met twee vrienden) de mondharp, en exploreert met dat minieme muziekinstrument alle mogelijkheden. Maar hij nam ook industriële geluiden op, die door hun ritmiek tegen de muziek aanhangen, zeker als ze als zodanig gepresenteerd worden, of als er een collage van gemaakt wordt.

De zangeressen van de ossekar is de titel van een cd die bijna een uur lang het geluid laat horen van de Braziliaanse ossekar, om precies te zijn het kabaal dat de houten wielassen maken als ze in beweging komen. Er zat een klein briefje in het cd-doosje geschoven met de tekst “Hou je vast!” Dat was geen overbodige raad. Want we horen hier een ongekende teringherrie die snerpend en krijsend door merg en been gaat.

Bij “houten wielassen” denk je in eerste instantie aan het knusse gekraak van houten deuren, maar hier is niets knus aan te ontdekken – het monumentale geluid dat deze karren voortbrengen is angstaanjagend doordringend. Je moet het geluid situeren in kale Braziliaanse landschappen, dor en uitgestorven. Het doordringende monotone gekrijs van de ossekar kan iemand wel op de rand van een zenuwinzinking brengen, zo heftig en schril is het geluid. Je moet het bijna zien om te geloven, dus tik bij YouTube maar eens “carro de boi” in en hou je vast!

De cd die Phons Bakx samenstelde is voorzien van een uitgebreid boekje waarin je alles kunt vinden over de zingende ossekarren, en de cd zelf bevat bijna een uur aan gekrijs, geknars en gekreun waar je niet aan moet beginnen als je zwakke zenuwen hebt of als je toch al een migraine voelt aankomen. Of het hier om muziek gaat? Het is in ieder geval geluid waar je met geen mogelijkheid omheen kunt, en dat je altijd bij zal blijven.

De cd verscheen in de serie Paramuziek. Paramuziek betekent min of meer “bijna muziek, er tegenaan, neigend tot muziek” – hier zitten we dus echt op het randje. Intrigerend, dat zeker.

• Cantadeiros dos carros de bois (De zangeressen van de Braziliaanse ossekar) – Antropodium Paramuziek 2