In de jaren zestig gebeurde er ontzettend veel op het gebied van de pop en de rockmuziek, maar het meeste was toch behoorlijk toegankelijk. Zelfs de meesterwerken van de Beatles en de Beach Boys waren langspeelplaten die meteen redelijk lichtverteerbare popmuziek bevatten. De eerste muziek waarbij ik het gevoel had dat die echt veroverd moest worden kwam van Captain Beefheart en zijn Magic Band en zijn dubbelalbum Trout Mask Replica en van Frank Zappa en zijn (toen nog) Mothers of Invention met het dubbelalbum Uncle Meat.

Dat waren platen die je opzette en waar je in eerste instantie maar een paar stukjes echt van kon waarderen. Pas na vele draaibeurten kreeg je door hoe goed, intelligent en gelaagd die platen in elkaar staken. Uncle Meat is altijd mijn favoriete Zappa-plaat gebleven, ook omdat Zappa hier een compleet visitekaartje afgeeft, een volledige staalkaart van wat hij kan. En dat gaat dan van rauwe rock tot ingenieuze moderne composities tot jaren vijftig doo-wop met krankzinnige teksten, afgewisseld met rare stukjes hoorspel.

Dat Zappa ook luisterde naar serieuze componisten als Varèse kun je hier ook horen, en er zitten ook jazz-invloeden in, maar Zappa maakte vooral zijn eigen vorm van intelligente instrumentale poprock, afgewisseld met superieure popliedjes. Zappa was geen purist, dus hij gebruikte alle mogelijkheden die hij in de studio kon gebruiken op dat moment – hij versnelde gitaarsolo’s of blaaspartijen als dat zo uitkwam, en zelfs zangpartijen, en soms werden er wel veertig lagen over elkaar heen gelegd, zoals in het volgende tussenstukje van Dog Breath, na”ready to attack”:

Dat dubbelalbum op vinyl heb ik vele jaren gekoesterd, maar toen het album op dubbel-cd uitkwam heb ik dat onmiddellijk aangeschaft, ook omdat er veel extra materiaal op de tweede cd bleek te staan. Ik heb toen iets onvoorstelbaar stoms gedaan – ik heb mijn bijna grijsgedraaide langspeelplaat aan een kennis weggegeven die hem heel graag wou hebben, nog voordat ik de cd goed beluisterd had. Dat was een van de grootste fouten van mijn leven als luisteraar. Want Zappa bleek Uncle Meat “onherstelbaar verbeterd” te hebben. Hij was zelf blijkbaar niet helemaal tevreden geweest en had nu een aantal nummers opnieuw gemixt en zelfs hele stukken met een latere band opnieuw opgenomen. Resultaat – ik luisterde naar een totaal andere plaat dan mij eigen oude Uncle Meat, het sublieme meesterwerk.

Gelukkig is er nu Meat Light, wat je niet moet lezen als een lichtere versie van Uncle Meat, maar als “een ander licht op…”. Hier vind je drie cd’s voor een zeer redelijke prijs, met op de eerste cd Uncle Meat in de originele 1969 vinyl mix. Yes!!! En hij klinkt beter dan ooit. En ik blijk hem nog van begin tot eind mee te kunnen zingen. Dit is een van die platen die nog compleet tot in alle details in mijn systeem zitten. Wat een genot!

De tweede cd heet Uncle Meat: Original Sequence, en de derde cd gaat daarmee verder, en levert bovendien extra materiaal uit de archieven en kluizen van Zappa. Alles bij elkaar drie en een half uur Uncle Meat, een absolute klassieker in de popgeschiedenis, eindelijk voorbeeldig heruitgebracht. Mocht je Zappa nauwelijks of niet kennen, begin dan hier, want als gezegd, hier geeft Zappa op een mooie manier zijn visitekaartje af en hoor je hoe intelligente popmuziek ingewikkeld, goed en toch ook vreselijk leuk kan zijn.

En voor de echte fans zitten er een paar hele mooie verrassingen bij, zoals de gitaartrack van Nine types of Industrial Pollution op de normale snelheid – daar kun je ook al met open mond naar luisteren. Ik laat hier een paar andere fragmenten horen om je lekker te maken, als inwoner van Haren vond ik een fragment uit Project X bijvoorbeeld wel aardig:

En om te begrijpen waarom het album als album ook zo goed was laat ik twee fragmenten horen die een eind van elkaar afliggen, maar die je als luisteraar wel meteen met elkaar verbindt, waardoor het hele album toch een uitgebalanceerd geheel werd. Eerst een beginstukje van Dog Breath:

En dan volgt een heel eind verderop The Dog Breath Variations (datzelfde doet hij ook met Uncle Meat, main title theme en later The Uncle Meat Variations, en met vele verschillende variaties op King Kong)

En dan nog even een voorbeeld van een van de liedjes. The Air is duidelijk geïnspireerd op doo-wopliedjes uit de jaren vijftig, maar luister eens goed naar de tekst. Overigens is het arrangement ook wel typisch Zappa.

Kortom: Meat Light is een bijzonder aangename verrassing voor Zappa-fans en voor iedereen die van intelligente popmuziek houdt – een schatkist van drie cd’s die wat mij betreft geen spat verouderd  of gedateerd is. De combinatie van serieuze, intelligente muziek met krankzinnige humor was en blijft tamelijk uniek, en ik kan er nog steeds immens van genieten.

• Zappa/Mothers – Meat Light – The Uncle Meat Project/Object Audio Documentary – Zappa Records ZR20024
• Bestel de 3cd hier bij een bekende webwinkel: Meat Light