trad. it! - 2010
TradIt! is een klein maar bijzonder fijn folkfestival dat elk jaar in de Oosterpoort in Groningen plaatsvindt. Dit jaar, 2010, is er nog nadrukkelijker dan in vorige jaren voor kwaliteit gekozen in plaats van kwantiteit. Dat betekende dat er maar twee podia waren ingericht – een in de foyer, en een in de kleine zaal, waar in totaal maar vijf bands speelden. In de foyer trad om te beginnen het Engelse gezelschap Blowzabella op, dat vooral zeer prima en aanstekelijke dansmuziek speelde. Tot groot genoegen van de nog steeds groeiende groep folkballiefhebbers die van de foyer een feestelijke danshal maakten. Een uitstekende binnenkomer die meteen voor een goede sfeer zorgde. Later zou het Oostenrijkse strijkerstrio Netnakisum dezelfde foyer nog een keer op de kop zetten met zeer aangenaam klinkende balfolk. Vooral erg leuk voor liefhebbers van dansmuziek, hoewel het trio ook voor niet-dansers zeer goed te genieten was.
ZAR
Voor het echte werk moest je echter in de kleine zaal zijn, waar de aftrap werd verricht door de Deense folkband ZAR, een echte jonge-hondenband, met twee felle, jonge jongens als fiddlers, een echte oerdegelijke maar toch ook creatieve staande bassist en een meer dan uitstekende gitarist die met name ook voortreffelijk slaggitaar speelde, wat zeldzamer is dan je zou verwachten. Zangeres Sine Lauritsen was fenomenaal mooi als ze Deense ballades zong, maar kreeg vreemd genoeg een wat hardere countrystem als ze Engels ging zingen. De valkuil van deze band is waarschijnlijk dat ze vooral niet moeten proberen te glad en poppy te gaan klinken, want juist als ze traditionele folk afstoffen klinken ze spectaculair goed.
Nordic
Nordic is een Zweeds trio dat met onwaarschijnlijke instrumenten revolutionaire avantgardemuziek speelt. Bovendien slagen ze er toch ook in mensen aan het dansen te krijgen door hun traditioneel-geöriënteerde muziek te doorspekken met reggae, polka, tango en jazz. Eerst even over de muziekinstrumenten. De nyckelharpa is een soort middeleeuwse viool met toetsen (in het Engels wordt hij Key Fiddle genoemd, toetsenviool dus) waar Erik Rydvall virtuoze en verbazingwekkende dingen mee doet, zowel ritmisch als melodieus. Dat geldt ook voor de mandoline waar Magnus Zetterlund de ene keer lyrische melodieën op speelt terwijl hij het volgende moment de muziek ritmisch opzweept. En naar cellist Anders Löfberg zit je helemaal met open mond te kijken. Een virtuoos, jawel, maar eentje die een klassieke opvoeding combineert met jazz en improvisatie, en die tegelijkertijd ritmisch kan tokkelen en een lyrische melodie spelen. En als je dan ook nog weet dat deze drie ontzettend goed op elkaar ingespeeld zijn en met een gigantische energie hun, soms ook nog bijzonder humoristische, muziek spelen dan weet je ook dat de staande ovatie die ze kregen niet overdreven was, en dat de toegift (toch vrij ongewoon op festivals) ook zeer gewaardeerd werd. Een zeer verrassende band, die je absoluut in de gaten moet houden.
Bellowhead
Als je dacht dat we daarmee het hoogtepunt van de avond bereikt hadden vergis je je. De elfkoppige Britse folk-bigband Bellowhead is in Engeland al jarenlang een folksensatie, met vooral ook een geweldige live-reputatie. Dat maakten ze hier meer dan waar, want live hoor je pas hoe verbijsterend en vernieuwend de muziek van deze band is. Ook deze band kreeg overigens, net als Nordic, het publiek massaal de dansvloer op, maar deze muziek is, net als die van Nordic, ook voor de liefhebbers van intelligente en revolutionaire muziek een absolute must. De kern van Bellowhead wordt gevormd door zanger en violist Jon Boden (een lange, slungelige, John Cleese-achtige figuur) en trekzakspeler John Spiers (spreek uit Spaajers), aangevuld met bouzoukispeler/gitarist Benji Kirkpatrick (zoon van folklegende John Kirkpatrick). Dan is er een fenomenale blazerssectie (drie mannen die meerdere blaasinstrumenten beheersen), een uitstekende stevige, flexible drummer en een geweldige strijkerssectie waarin we ook een paar multi-instrumentalisten vinden. Al die superlatieven lijken wat overdreven, maar dit is werkelijk een superband die dingen doet die ik nog nooit eerder gehoord had. Dat gaat van op zich al tamelijk spectaculaire ritmische toverkunsten tot en met een blazerssectie die iets totaal anders doet dan de strijkers (en dan niet alleen melodisch, maar ook ritmisch). Toch klinkt het allemaal vanzelfsprekend, en swingt het vooral als de hel. En bovendien is er de zang van Boden, die niet alleen goed zingt, maar die ook een diepere laag in zijn zang weet aan te boren – als hij zingt ráákt hij me. De band springt met de zang soms bij, en ook dan klinkt het fantastisch. Een revolutionaire band die de folk denderend de eenentwintigste eeuw inhelpt. Bij de uitgang hoorde ik na afloop meer dan één bezoeker verzaligd roepen: “Wat was DAT leuk!”
En dat laatste gold voor het hele festival, dat inmiddels publiek van overal vandaan trekt. Voor volgend jaar belooft de organisatie al Riccardo Tesi, Kepa Junkera en Patrick Vaillant, dus dat weekend kun je ook vast reserveren.
Hieronder zie je ongeveer vier minuten Bellowhead, tegen het einde van hun optreden – de dansvloer is vol, dus je kunt de band bijna niet zien, maar luister gewoon eens naar de verbijsterende muziek van deze superband:
