Kijk even naar het hoesje van dit album, en luister dan eerst even naar een van de fragmenten voor je verder leest. Ik vermoed dat je er van overtuigd was te luisteren naar een Oost-Europees ensemble dat authentieke muziek uit de Balkan en Anatolië speelt. Wat je in werkelijkheid hoort is een band die werd opgericht door de Nederlander Wouter Smets, die een grote passie had voor deze muziek, en die het gevoel had dat de muziek uit die regionen te veel verwesterd was. Hij wou met zijn arrangementen de muziek weer terugbrengen naar zijn oorspronkelijke staat. Je zou dat misschien cultureel imperialisme kunnen noemen, en zelf vind ik eerlijk gezegd dat Smets wat roomser dan de paus te werk ging, maar je kunt niet ontkennen dat hij met zijn ensemble vol passie en overgave met die oude muziek aan de slag ging.

Čalgija bracht tijdens haar lange bestaan (van 1969 tot 1995) twee albums uit, Music from the Balkans and Anatolia #1 en #2, in 1978 en 1991. Live waren ze eind jaren zeventig tot mid jaren tachtig op hun best. In 1981 werd er ook een album opgenomen en klaargemaakt om te worden uitgebracht, maar Swets kreeg, naar het schijnt, de begeleidende tekst niet rond en werd het album nooit uitgebracht. De mastertapes zijn jarenlang bewaard, maar zijn een jaar of tien geleden verloren gegaan. Er werden wel andere master tapes gevonden uit 1983 en 84, van live opnames die op het 1991-album terechtgekomen waren, met verschillende onuitgebrachte opnames. Uiteindelijk werden die opnames uitgebracht onder de titel Unforgotten – Music from the Balkans and Anatolia.

Nog later kwam er een cassettebandje tevoorschijn uit de nalatenschap van Wouter Swets, met de opnames die voor de oorspronkelijke langspeelplaat bedoeld waren. Swets was blijkbaar een perfectionist die niet snel tevreden was, maar als je nu luistert naar deze opnames kun je alleen maar constateren dat hier een ensemble stond te spelen dat de oude muziek van de Balkan en Anatolië perfect in de vingers had. En je kunt horen met hoeveel passie en energie er gespeeld werd, en dat enthousiasme werkt hoe dan ook aanstekelijk. Een mooie en onverwachte vondst uit de archieven, prachtig afgestoft en fraai gepresenteerd. Met dank aan Michiel van der Meulen, die dit voor elkaar kreeg.

Luister hier naar een paar fragmenten: