Er zijn veel melodieën, vooral van volksliederen (folk music) waar meerdere teksten op gemaakt zijn. Toch ken ik maar één tekst die telkens weer door andere componisten gebruikt werd om er muziek bij te maken, en dat is de tekst van het Stabat Mater. De tekst van dit gedicht beschrijft het aangrijpendste moment uit de hele geschiedenis van Jezus Christus, namelijk als zijn moeder moet toezien hoe haar zoon gekruisigd is. Sinds de middeleeuwen hebben naar het schijnt meer dan vierhonderd componisten het Stabat Mater op muziek gezet.  Wie het gedicht oorspronkelijk schreef is onbekend, maar meestal wordt Jacopone da Todi (ca. 1228-1306) als schrijver genoemd.

De bekendste Stabat Mater is die van Pergolesi, maar de allermooiste is door Dvorak gecomponeerd. En dat is meteen ook het allermooiste stuk klassieke muziek dat ik persoonlijk ken.

Stabat Maters die zeer de moeite waard zijn:

• Dvorak

• Pergolesi

• Scarlatti

• Vivaldi

• Josquin des Prez

• Orlande de Lassus

• Rossini

• Poulenc

• Szymanowski

• Bach

• Haydn

• Liszt

• Kodaly

• Penderecki

• Morricone

• Pärt

• Frantisek Tuma

Meer over het Stabat Mater vind je op deze Nederlandse site. Er blijken meer mensen te zijn die het intrigerend vinden dat er met één tekst zoveel verschillende stukken muziek zijn gemaakt, met een soms totaal andere sfeer.

Nog veel meer informatie over het Stabat Mater vind je op de Ultimate Stabat Mater Website van Hans van der Velden. Het is een verzameling van Stabat Mater cd's van meer dan 200 verschillende componisten uit de hele wereld en ook de vertaling van de Stabat Mater tekst in meer dan twintig talen.

Hiernaast vind je de originele tekst met daarnaast de prachtige vertaling van Willem Wilmink.

Stabat Mater dolorosa Iuxta crucem lacrimosa Dum pendebat Filius Cuius animam gementem Contristatam et dolentem Pertransivit gladius O quam tristis et afflicta Fuit illa benedicta Mater unigeniti! Quae moerebat et dolebat, Et tremebat cum videbat (Pia Mater, dum videbat) Nati poenas incliti Quis est homo qui non fleret, Christi Matrem si videret In tanto supplicio? Quis non posset contristari, Piam Matrem contemplari Dolentem cum Filio? Pro peccatis suae gentis Vidit Iesum in tormentis, Et flagellis subditum. Vidit suum dulcem natum Moriendo desolatum Dum emisit spiritum Eia Mater, fons amoris Me sentire vim doloris Fac, ut tecum lugeam Fac, ut ardeat cor meum In amando Christum Deum Ut sibi complaceam Sancta Mater, istud agas, Crucifixi fige plagas Cordi meo valide. Tui nati vulnerati, Tam dignati pro me pati, Poenas mecum divide. Fac me vere tecum flere, (Fac me tecum, pie, flere) Crucifixo condolere, Donec ego vixero. Iuxta crucem tecum stare, Te libenter sociare (Et me tibi sociare) In planctu desidero Virgo virginum praeclara, Mihi iam non sis amara Fac me tecum plangere Fac, ut portem Christi mortem Passionis eius sortem, (Passionis fac consortem) Et plagas recolere. Fac me plagis vulnerari, Cruce hac inebriari, (Fac me cruce inebriari) Ob amorem Filii (Et cruore Filii) Inflammatus et accensus (Flammis ne urar succensus) (Flammis orci ne succendar) Per Te, Virgo, sim defensus (Per Te, Virgo, fac, defendar) In die iudicii. Fac me cruce custodiri (Fac me cruce sublevari) Morte Christi praemuniri (Morte Christi conservari) Confoveri gratia (Cumulari gratia) Christe, cum sit hinc exire, Da per Matrem me venire Ad palmam victoriae Quando corpus morietur, Fac, ut animae donetur Paradisi gloria. Amen.

De rijmende vertaling van Willem Wilmink   De Moeder stond door smart bevangen en met tranen langs haar wangen waar haar zoon gekruisigd hing En het was haar in haar lijden of een zwaard haar kwam doorsnijden dat dwars door het hart heen ging. Hoe verdrietig en verloren was de toch zo uitverkoren moeder die hem 't leven gaf. Ze moest klagen, ze moest rouwen en ze beefde bij 't aanschouwen van zijn vreselijke straf. Wie voelt er geen tranen komen die daarheen wordt meegenomen, waar hij Christus' moeder vindt? Wie zou tranen binnenhouden als hij dat verdriet aanschouwde van de moeder bij haar kind? Zij zag wat hij heeft geleden voor het kwaad dat mensen deden, zag de zwepen, zag het slaan, Hoorde 't kind, door haar gedragen, stervende om bijstand vragen, zag hoe hij is doodgegaan. Vrouw van liefde en genade, wil toch op mijn schouders laden alles wat U lijden doet. 'k Wil mijn hart aan hem verpanden, laat mij dan van liefde branden opdat ik hem zo ontmoet. Moeder, wil mijn hart bezeren met de wonden die hem deren, die zo nederig wilde zijn Om te lijden voor mijn zonden. Laat mij lijden aan zijn wonden, laat mij delen in zijn pijn. Laat mij huilen aan uw zijde, laat het kruis ook mij doen lijden tot ik zelf eens doodgaan moet 'k Wil mij naar het kruis begeven om daar met U mee te leven in wat hem zo lijden doet. Stralende, ik moet U eren, wil U toch niet van mij keren, laat mij huilend bij U staan. Laat mij Christus' dood ervaren, laat mij in mijn hart bewaren al wat hem is aangedaan. Laat zijn pijnen mij genaken, laat het kruis mij dronken maken van de liefde voor uw zoon En wil dan mijn voorspraak wezen als ik 't helse vuur moet vrezen na het oordeel voor zijn troon. Laat  het kruis over mij waken, laat zijn dood mij sterker maken, zodat hij me begeleidt En mijn ziel, als 't lijf moet sterven, de verrukking doet verwerven die de hemel ons bereidt. Amen.

terug naar de startpagina van moors magazine