Erwteltjes

Soms is een term zo binnen je gezin ingeburgerd dat je je nieteens meer realiseert dat het om familietaal gaat. Erwteltjes is een mooi voorbeeld. De term wordt meteen duidelijk als je ziet hoe ze in de glazen pot zitten:

Strakke broeken

De ouderwetse koffiekoek die je hieronder op de foto ziet, werd in ons gezin door de kinderen aangeduid als “slakkenkoek”. Toen Rik een keer zei dat hij het binnenste van de slakkenkoeken het lekkerste vond verstond Hilde dat als “Ik vind het binnenste van strakke broeken het lekkerste”. Sinds die tijd hebben we het altijd over over strakke broeken als we dit type koffiekoek bedoelen. Gasten kijken soms wat vreemd als er iemand roept: “Mag ik nog een strakke broek?”, maar dat is nu juist het leuke aan familietaal…

Sjiep Sjiep

Deze komt uit de familie van Hilde waar een van de kinderen een keer niet op de naam van de maggi kon komen en het flesje aanduidde als Sjiepsjiep. Iedereen wist meteen wat er bedoeld werd, en daardoor bleef het waarschijnlijk hangen.

Oppooielen

Ik kom zelf uit België, woon wel al 5 jaar in Nederland hoor, maar ook bij ons wordt er ‘moedertaal’ gesproken. Zo had mijn nichtje, toen ze kleutertje was, het steevast over “iets oppooielen” (lees oppoojelen), dit kwam van het werkwoord opplooien ((op-)vouwen hier). Ik pooiel dus nog steeds mijn lakens op!

Mijn moeder daarentegen, die kreeg vroeger thuis (en dan spreek ik van de tijd net na de tweede wereldoorlog) jam uit een schaaltje waar een kinderkopje opgedrukt stond, en toen vroeg ze altijd om “kindjeleike”, dit kwam van kindje: van het kinderhoofdje, en leike kwam van gelei, wat bij ons dialect is voor jam. Dit wordt nog steeds gebruikt bij ons thuis, wij smeren nog steeds kindjeleike op ons brood!

En mijn man, Nederlander dus, zegt altijd als we bij bezoek weggaan: we screw the window, en dit komt van ‘we naaien d’eruit’ (letterlijke vertaling dus: we naaien de ruit!).

Ja, en dan heb ik nog een zoontje die het Syndroom van Asperger heeft, dit is een vorm van Autisme, en wanneer hij weer een of andere typisch ding, behorend tot zijn afwijking, uithaalt, en we maken er hem op attent dat het niet normaal is, dan zegt hij “tja, dat heb je met die aspergesoep”, en dan weten wij en hij precies wat er bedoeld wordt. Mooi toch?!

Mijn grootmoeder, die vroeger oppaste op kindjes, kreeg eens een kindje over de vloer die dringend wou ‘drukken’, maar dat kon volgens mijn oma niet, schilderen, kleuren, met stiften, alles kon hij doen, maar drukken, daar had ze niets voor in huis. terwijl het kind alleen dringend moest (Nederlands) poepen!

Nu denk je waarschijnlijk dat dit mij niet overkomt, niets is minder waar. Vorig jaar waren we met mijn werk op de Veluwe, en moesten allerlei opdrachten uitvoeren. Eén daarvan was dat we verschillende soorten noten moesten verzamelen. Ik was ingedeeld in een ploeg waar ook onze directeur bij was, en ik hield nauwgezet bij welke soorten we al hadden verzameld. Op een bepaald moment komt de directeur mij vragen wat we nog misten, en toen flapte ik er uit dat we alleen nog eikels en ‘neukebootjes’ misten (wij verwisselen nogal vaak de medeklinkers in een woord, en beukennootjes wordt dan. precies!) Tot ik aan zijn gelaatsuitdrukking zag dat hij het niet precies snapte.

Alleen al dit opschrijven deed mij glimlachen, want ik ben opgegroeid in een familie waar dit soort grappen, versprekingen, leuke dingetjes, tot de orde van de dag behoorden, ik zou nog uren door kunnen gaan, maar ik hou het hier maar bij.

(Kathy Derks)

Teutkan

Een foto als familietaal? In ieder geval vormde dat deeltje in het magazine de uitlokker om deze foto door te sturen. Een aluminium kan die door mijn moeder (zaliger, Limburger) zolang ik me kan herinneren gebruikt werd om met regenwater (!) de kamerplanten te begieten. Met stoffer en blik een paardevijg (later ook als paardenvijg bekend geworden) als meststof en een prachtresultaat was gegarandeerd. Geen druppelen met dit topgereedschap.
De foto kreeg zijn naam door de familieterm: de teutkan.

(Hans van Ryssen)