practical jokes
Een bolletje touw
De bekendste Britse practical joker was William Horace De Vere Cole, een vooraanstaand burger die in een groot huis in een dure wijk van Londen woonde. Hij was op een dag wat schilderijen in zijn huis aan het ophangen toen hij geen touw meer had. Hij zette zijn hoed op en ging een bol touw kopen. Op straat kwam hem een stijve, elegante Engelsman tegemoet en Cole hield hem spontaan aan met de vraag of de man hem even uit de nood kon helpen door even het uiteinde van het touw vast te houden. Zijn assistent kon elk moment terugkomen om de man af te lossen. Natuurlijk wou die ultrabeleefde Engelsman dat wel, en Cole liep achteruit, de bol touw afwikkelend, de hoek om. Toen het touw een eind verderop op was, stond hij te dubben of hij het uiteinde aan een deurknop vast zou binden, maar de volgende strakke, beschaafde Engelsman diende zich al aan. Ook aan hem werd in hoogpolig Engels de vraag gesteld of hij misschien heel even het uiteinde van het touw zou willen vasthouden. Maar natuurlijk! En Cole verdween in een zijsteeg, kocht een nieuw bolletje touw en ging naar huis om de rest van de schilderijen op te hangen.
Een gouden emmertje
De Amerikaan Jim Moran had ook genoeg aan een stukje touw om de nodige verwarring te stichten. Toen hij een keer naar een verplichte saaie receptie moest bond hij een stuk touw rond zijn rechteroor, dat vervolgens zijn rechtermondhoek inliep. Het opmerkelijke was dat iedereen dat stuk touw zag, maar dat niemand er rechtstreeks op reageerde. Nu zou zoiets in Nederland ondenkbaar zijn, maar Amerikanen zijn wat beleefder, dus Moran herhaalde de grap bij elke receptie, en nooit vroeg iemand waarom hij een stuk touw om zijn oor en in zijn mond had, terwijl iedereen er achter zijn rug om over zat te speculeren. Hij ontwikkelde de gewoonte ook in het vliegtuig met dat stuk touw aan een gangpad te gaan zitten, met hetzelfde effect, tot er onverwacht een rugbyteam in hetzelfde vliegtuig zat. Na veel gesmiespel werden er strootjes getrokken en moest een van de spelers aan Moran gaan vragen waar dat touwtje voor diende. Moran was daar allang niet meer op verdacht, maar verzon ter plekke het verhaal dat hij werkte voor een universiteit, en dat hij en vijf collega’s op een dieet zaten van vruchten, en dat ze vijf weken lang niks anders mochten eten dan die vruchten. Een van zijn collega’s mocht alleen citroenen eten, een ander appels, nog een ander sinaasappels en hijzelf mocht alleen dadels eten. Het touwtje liep tot in zijn maag, waar een klein gouden emmertje hing dat hij elke vier uur ophaalde, waarna de inhoud in een flesje werd geleegd dat op de universiteit nader onderzocht werd. Kortom – het was heel simpel allemaal. Doordat het rugbyteam bestond uit jongens die overal vandaan kwamen ging dit verhaal over het gouden emmertje ook de hele Verenigde Staten rond.
Laatste wil
Soms krijgt een practical joker helemaal niets mee van de gevolgen van zijn grap, maar was de voorpret blijkbaar al voldoende. Zo is er het voorbeeld van de keurige, brave, tamelijk stijve doorsnee-Amerikaan die in zijn testament had laten opnemen dat zijn advocaten samen met zijn zoons een houten kistje, dat hij zorgvuldig in zijn kluis had opgeborgen, moesten verbranden in de achtertuin, zonder het te openen. Op dat kistje stond alleen het woord “geheim”. De zoons en advocaten waren keurige mensen, dus de laatste wil van de man werd meteen na de begrafenis uitgevoerd – het kistje werd in de achtertuin in brand gestoken. Het duurde niet lang of de hel brak los – het kistje bleek stampvol te zitten met verschillende soorten vuurwerk.
Telefoon!
Sommige practical jokes pakken iets anders uit dan gepland. De actrice Eve Arden hield op het toneel een lange monoloog toen de telefoon in de kamer rinkelde. Ze zweeg en keek de acteur aan die met haar op het podium stond – het was meteen duidelijk dat hij de grap geregeld had. Ze liep naar de telefoon, nam op, luisterde even en gaf de hoorn toen aan haar tegenspeler met de woorden “Het is voor jou!”. Toen hij klaar was met een stuntelige gespreksimprovisatie ging Arden onverstoorbaar verder met haar monoloog.
Aan het werk!
William Horace De Vere Cole wandelde op een vroege ochtend door Londen toen hij een groep arbeiders zag staan met schoppen, houwelen, pneumatische boren en verkeersborden, die kennelijk op hun opzichter stonden te wachten. Cole ging naar hen toe en zei: “Wat staan jullie hier nou te lummelen? Pak je spullen en ga mee.” Ze volgden hem naar Piccadilly waar hij ze een groot stuk weg liet afbakenen. Hij schreeuwde links en rechts bevelen en zette iedereen aan het werk. Een paar politiemannen bekeken de zaak even, groetten de heer Cole en begonnen het verkeer om te leiden. Cole bleef de hele dag bij de werklui. Tegen de avond hadden ze een soort van krater in Piccadilly gemaakt die de hele straat blokkeerde. Hij liet hen lantaarns plaatsen en zei dat ze de volgende dag niet terug hoefden te komen omdat een andere ploeg het werk af zou maken. Het duurde een hele dag voor een politieagent argwaan kreeg, en daarna kostte het nog een hele dag om de schade te herstellen en de straat weer voor verkeer beschikbaar te maken.
Neushoorn
Hugh Troy was ook een bekende Amerikaanse practical joker. In zijn studententijd haalde hij de ene na de ander geslaagde grap uit. Op de campus van de Cornell Universiteit werd er door hem en zijn vrienden ooit in de verse eerste sneeuw via een ingenieus systeem met kabels waaraan een nep-neushoornpoot was bevestigd een heel spoor van een neushoorn uitgezet. De professoren waren de volgende dag onder de indruk en ze wisten meteen dat het hier om een echte neushoorn moest gaan. De sporen werden vanaf de campus gevolgd naar het bevroren meer, waar na een meter of vijftig de sporen stopten bij een groot gat in het ijs. Omdat het meer gebruikt werd voor de watervoorziening van het stadje durfde de helft van de bewoners geen water uit de kraan meer te drinken, en van de andere helft bezwoer een groot deel dat ze de neushoorn in het water konden proeven.
Paarden in Venetië
William Horace De Vere Cole bevond zich op huwelijksreis in Venetië en besloot 1 april 1932 niet onopgemerkt voorbij te laten gaan. Hij ging ’s nachts naar een paardenstal buiten Venetië en zorgde ervoor dat de vroege Venetianen hun ogen uitwreven toen ze op het Piazza di San Marco kwamen. Nog nooit had een paard dat plein kunnen betreden vanwege de grachten en nu lag overal het bewijs dat er ’s nachts een complete kudde paarden was geweest. Het gerucht verspreidde zich snel en duizenden kwamen kijken om het wonder te aanschouwen.
Talk talk
Franklin D Roosevelt had gehoord dat mensen vaak helemaal niet luisteren naar wat wat er al mompelend plichtsgetrouw gezegd wordt bij bepaalde gelegenheden. Zo had een beroemde gastvrouw bijvoorbeeld bij het afscheidnemen tegen iedere gast met een vriendelijke glimlach gezegd: “Wat vreselijk dat u gekomen bent. Ik hoop dat u nooit weer komt”. Geen van de gasten had gehoord wat ze zei. Roosevelt besloot het zelf eens uit te proberen en koos er een feest in het Witte Huis voor uit, waarbij de rij met gasten een halve kilometer lang was. Iedere gast die binnenkwam en zijn hand schudde kreeg een stralende glimlach terwijl Roosevelt zei: “Ik heb vanmorgen mijn grootmoeder vermoord.” Het drong tot niemand door wat hij zei, al schijnt een Wall Streetbankier te hebben geantwoord: “Dan zal ze het er wel naar gemaakt hebben” voor hij doorliep.
Oor
Hugh Troy ging ooit een weddenschap aan waarbij hij aan wou tonen dat het publiek dat massaal toestroomde bij een van Goghtentoonstelling in New York alleen geïnteresseerd was in het dramatische leven van van Gogh. Hij maakte van een biefstuk een half oor en plaatste dat in een kleine vitrine met de tekst “Het oor dat Vincent van Gogh afsneed en naar zijn maitresse, een Franse prostituee, stuurde op 24 december 1888”: Die mini-vitrine plaatste hij op een tafeltje midden in de tentoonstellingsruimte. Al snel stond het publiek zich te verdringen om het “oor” en bleek niemand meer belangstelling voor de schilderijen te hebben.
meer klassieke practical jokes
Practical jokes hebben een slechte naam, omdat er erg veel voorbeelden zijn van kwaadaardige grappen waarbij mensen echt beschadigd werden. Toch zijn er ook veel voorbeelden van practical jokes waarbij iemand subtiel op het verkeerde been wordt gezet of waarbij op een fraaie manier verwarring wordt gesticht zonder dat er echt slachtoffers vallen.
Zo had ik zelf, toen ik nog elke dag met de trein reisde, de gewoonte de krant van exact een week eerder in de trein achter te laten. Ik had zelf ooit een krant opgepakt die een week oud was, en kwam daar pas halverwege achter, doordat je in eerste instantie alleen naar de dag kijkt, en niet naar de datum. Als je dan zo’n krant in Assen achterlaat in een trein die het hele land nog doormoet, weet je dat die krant onderweg heel wat toevallige lezers op het verkeerde been kan zetten. De ware practical joker kan zich daar om verkneukelen, zonder dat hij ooit het daadwerkelijke effect in het echt zal zien.
Een practical joke zou je kunnen vertalen als een gepraktizeerde grap, een grap die je niet vertelt, maar uitvoert. Op 1 april komen ze het meeste voor, hier in Europa, maar in Amerika en Engeland hebben ze echt een practical joke-traditie die verder gaat dan de gemene grappen die het genre een slechte naam hebben bezorgd, zoals een stoel die op een randje wordt geplaatst of een onschuldige slang die in een bed wordt gestopt. Voor sommige practical jokes heb je niks nodig, of een simpel stuk touw, maar er zijn ook voorbeelden van grappen die behoorlijk wat voorbereiding en inspanning vergden.
Een voorbeeld van die laatste categorie is het verhaal van de Engelsman die zo vreselijk trots was op zijn exclusieve bolhoed dat zijn collega’s er zo flauw van werden dat ze voor veel geld vijf van die bolhoeden bestelden, steeds een half maatje groter en verder perfect identiek, tot en met de initialen toe. Die bolhoeden werden in opeenvolgende dagen op de plek van de originele bolhoed op de kapstok gelegd, zodat de arme Engelsman aan het eind van zijn werkdag dacht dat zijn hoofd elke dag een beetje kromp.