Louis Lehmann was een veelzijdige en intrigerende man, die ik steeds op onverwachte plekken tegenkwam – bij de Schone Zakdoek, het unieke surrealistische tijdschrift dat gedurende de oorlogsjaren in een oplage van één exemplaar werd gemaakt, maar waarvan gelukkig ooit een schitterende compilatie werd uitgegeven, maar later ook bij het unieke tijdschrift Barbarber van K.Schippers en J Bernlef. Bovendien dook Lehmann regelmatig op in anekdotes en verhalen van andere schrijvers en dichters, en heb ik zelf een dichtbundel van hem in de kast staan waar ik erg aan gehecht ben.

Toen uitgeverij AFdH tegelijkertijd een compilatie van Lehmann’s gedichten uitgaf en een biografie van de man dook ik eerst uitgebreid in de gedichten, en daarna ben ik op mijn gemak zijn biografie gaan lezen. Jaap van der Bent heeft een prima stuk werk afgeleverd, want het viel nog niet mee om een volledig portret te maken van deze uiterst veelzijdige man, die niet alleen een uiterst begaafd dichter was, die allerlei stijlen beheerste, maar die daarnaast ook jurist en archeoloog was, terwijl hij tegelijkertijd een gepassioneerd en zeer getalenteerde danser was.

Hij schreef overigens niet alleen poëzie, maar ook proza en toneelteksten, schreef ook recensies, componeerde muziek, tekende, maakte collages (een aantal te vinden in het boek – als beeldend kunstenaar was hij niet echt professioneel te noemen, eerder een “betere amateur”). Een veelzijdig man dus, en een van de betere dichters die we in Nederland gekend hebben, wat mij betreft.

Louis Lehmann de mens was een ingewikkelder verhaal – Lehmann was, om het zo maar te zeggen, een man met de nodige gebruiksaanwijzingen – eigenzinnig, niet altijd even sympathiek, maar wel iemand die zijn passies leek te volgen. Geen man voor koetjes en kalfjes, om het zo maar te zeggen, en daar hou ik wel van, moet ik bekennen.

Van der Bent heeft met vrij veel omtrekkende bewegingen een aardig compleet beeld van Lehmann weten te schetsen volgens mij, al had ik graag wat meer gelezen over zijn relatie met het blad Barbarber – dat wordt nu in een paar zinnen afgedaan, terwijl zijn affiniteit met juist dat tijdschrift intrigerend is als je zijn vroegere poëzie leest – het zegt wel veel over de veelzijdigheid en de flexibiliteit van Lehmann, die bepaald niet vastgeroest bleef zitten in de dichtershoek waar hij begon.

Nog even een paar woorden over het boek, want zoals “biografie-professor” Hans Renders in zijn biografie-rubriek in het radioprogramma “Met het oog op morgen” zei “Het is zo heerlijk om een echt gebonden hardcover in je handen te hebben – dat is zo zeldzaam tegenwoordig!”. Het is niet alleen een heerlijk handzaam boek van bijna 500 pagina’s geworden, het is ook perfect vormgegeven en zoals dat heet “rijk geïllustreerd”.

En na het lezen van deze voortreffelijke biografie heb ik met extra veel plezier weer de uitstekende keus uit de gedichten opgepakt die Erik Bindervoet maakte – wat een geweldig idee om die tegelijkertijd met de biografie uit te geven! Chapeau!

• Jaap van der Bent – De dichter die het niet wilde zijn – Leven en werk van Louis Lehmann – Uitgeverij AFdH – hc 480 pp – € 45.-
• Bestel dit boek bij je lokale boekwinkel of rechtstreeks bij Uitgeverij AFdh