Canisius is het tweede deel van een trilogie van Lammert Voos over levens op het Groninger platteland. Verhalen waarbij de toch ook behoorlijk indringende plattelandsliteratuur van Stijn Streuvels bijna verbleekt, want Voos schrijft grover, harder en gecomprimeerder. In het eerste deel, Malterfoske, bleef Voos in Groningen, in en om het denkbeeldige buurtschap Malterfoske, met verhalen over mensen met een uitzichtloos bestaan, waarin alcoholisme, incest, pure onversneden armoede, ziekte en uitbuiting de hoofdrol speelden.

In Canisius volgen we het leven van Petrus Canisius, een bastaard die door niemand geaccepteerd wordt en die dan ook de verkeerde keuzes maakt – hij belandt net voor de Tweede Wereldoorlog in de cel doordat hij een voorman die hem uitlachte met een baksteen bewusteloos had geslagen. En vanaf dat moment komt hij aan de verkeerde kant van de geschiedenis terecht, en Voos beschrijft de eindeloze lijdensweg van Petrus Canisius zo indringend dat je met de man gaat meeleven.

Canisius moet werken voor de nazi’s, in een staalfabriek en wordt uiteindelijk zelfs gedwongen naar het oostfront gestuurd om tegen de Russen te vechten. Hij overleeft het allemaal ternauwernood, en als hij uiteindelijk terug is wil niemand in Nederland nog wat met hem te maken hebben, dus moet hij weer zorgen dat hij zich in zijn eentje redt.

Voos weet de geschiedenis van Petrus Canisius van zijn jeugd tot een paar jaar na de oorlog te vertellen in een boek van nog geen 140 pagina’s, terwijl je het gevoel hebt een epos te hebben gelezen van driehonderd pagina’s. Een mindere schrijver zou het verhaal ongetwijfeld ook veel uitgebreider verteld hebben, maar de kracht van dit verhaal is juist de directheid en de beknoptheid.

Een indrukwekkend klein meesterwerk!

• Lammert Voos – Canisius – AFdH Uitgevers – ISBN 9789493183018
• Bestel het boek juist in deze onzekere tijden vooral bij je lokale boekhandel of rechtstreeks bij de uitgever AFdH.