Gerrit Krol was een echte Groninger schrijver, net zoals Anjet Daanje dat is. Ik vermoed dat Daanje ook veel van Krol gelezen heeft, want de mathematische precisie waarmee hij schreef, de manier waarop hij je als lezer op scherp kon zetten, dat zie je bij haar regelmatig terug.

Bij de laatste dag van de onvolprezen uitgeverij Philip Elchers, die in veertig jaar tijd een onvoorstelbaar brede en mooie catalogus kunst en literatuurboeken heeft gepubliceerd kocht ik op de valreep nog een oud boekje van Gerrit Krol dat ik toendertijd, in 1999, over het hoofd heb gezien. Het gaat om een cahier in de literaire reeks van de Stichting Oude Groninger Kerken, waarvoor de volgens mij ongelovige Krol een verhaal van welgeteld negen pagina’s schreef dat je ook als een lang gedicht kunt lezen.

Krol gebruikt taal met een mathematische precisie, zoals ik al zei, en hij weet je als lezer op een ogenschijnlijk simpele manier telkens weer op een ander spoor te zetten. Verbluffend, en heerlijk om te lezen, want dit is literatuur zoals ik hem graag heb – uitdagend en een beroep doend op de scherpzinnigheid van de lezer. Ik laat je een paar fragmenten zien om duidelijk te maken wat ik bedoel, en dan begrijp je misschien ook dat Gerrit Krol een van de schrijvers is waarvan ik het vaakst werk herlezen heb.

Het verhaal begint met de volgende alinea:
“…Een dak van pannen, niet van pannen maar van riet. De oudste kerken hadden rieten daken en waren opgetrokken niet van steen maar van hout.
Niet van hout, maar van aarde. De eerste kerk was een ruimte, een kuil voor God, voor wie in hem geloofden.”

Wat hij daar in één alinea al doet is werkelijk ongelofelijk, en verderop, als het over de kaars gaat die de monnik elke dag aansteekt weet hij in drie zinnen tot de kern te komen:
“Niet de kaars, maar het licht.
Elke dag een andere kaars, elke nacht hetzelfde licht:
Niet het licht, maar de tegenwoordigheid Gods”

Zeven bladzijden vol met dit soort waarnemingen en verschuivingen maakt dit kleine boekje een juweeltje om te lezen en te herlezen, en Gerrit Krol tot een van onze grootste schrijvers.

• Gerrit Krol – De vergeten kaars – literaire reeks Stichting Oude Groninger Kerken – Philip Elchers, april 1999, omslagtekening Ellen Krol