
laozi's dao de jing 13·14·15 - vertaald door ruud moors
13
Bang zijn voor eer en schande en wat kostbaar is belangrijk achten,
is lijden aan het bestaan zelf.
Waarom zeggen we dat we bang zijn voor eer en schande?
Door eer winnen we,
door schande verliezen we.
Als we winnen schrikken we,
als we verliezen schrikken we ook.
Dat is waarom we bang zijn voor eer en schande.
Waarom is wat kostbaar is belangrijk achten, lijden aan het bestaan zelf?
Als ik wat ik heb belangrijk acht, dan handel ik alsof ik het bestaan bezit.
Als ik het bestaan niet bezit, waar zou ik dan aan moeten lijden?
Beschouw daarom het bestaan in de wereld als kostbaar,
zodat je alles aan de wereld kan toevertrouwen.
Dan kun je het bestaan in de wereld ook liefhebben
en op de wereld vertrouwen en steunen.
14
Kijken maar niet zien dat noemen we vaag.
Horen maar niet luisteren dat noemen we vreemd.
Winnen maar niet tevreden zijn dat noemen we minderwaardig.
Deze drie worden los van elkaar niet begrepen en vermengen zich tot het ene.
Wat het ene betreft;
zijn opkomst is niet licht, zijn neergang is niet donker.
Hoe is het verbonden en hoe moeten we dat benoemen?
Het keert terug en voegt zich met niets samen.
Dat noemen we een gestalte die geen vorm heeft,
het niets zien als een verschijning,
door geen aandacht te geven aan de schijn alsof.
Ontvang alsof je niet de eerste bent,
volg alsof je niet de laatste bent.
Handhaaf de dao uit de oudheid door het bezit ervan in het nu te verdedigen.
De bekwaamheid om te weten wat de bron in de oudheid was,
dat noemen we de basis van dao.
15
In de oudheid stond men welwillend tegenover dao,
men verwonderde zich nauwelijks en had een diepe uitgebreide kennis,
zo diep dat het nauwelijks voor te stellen is,
desondanks zal ik mijn best doen om het uit te leggen.
Alert! Alsof je in de winter een rivier oversteekt.
Voorzichtig! Alsof je al je buren evenveel respecteert.
Waardig! Alsof je te gast bent.
Opgelost! Alsof je ijs hebt laten smelten.
Oprecht! Alsof je puur en onbedorven bent.
Uitgestrekt! Alsof het een vallei betreft.
Vermengt! Alsof alles troebel is.
Wie is in staat om wat troebel is, door traag en stil te zijn, helder te krijgen?
Wie is in staat om, door zich langzaam in de tijd te bewegen, rust voort te brengen?
Degenen die deze dao behouden
laten zich niet bepalen door het botvieren van hun lusten.
Omdat ze zich daar niet door laten bepalen,
kunnen ze hun bekwaamheden beschermen,
zonder dat ze daarvoor nog hoeven veranderen
De Dao De Jing van Laozi, door Ruud Moors direct uit het klassiek Chinees vertaald.
De mooiste zin uit deze drie hoofdstukken vind ik: ‘Wie is in staat om wat troebel is, door traag en stil te zijn, helder te krijgen?’ (hoofdstuk 15)
Ik zie daarbij een modderpoel voor me, waar iemand naast zit met een stok. Door niet te roeren en de modderpoel met rust te laten kan de modder bezinken en de poel helder worden. Door met de stok in de modderpoel te roeren zorg je er alleen maar voor dat die troebel blijft.
Een van de leerstellingen van de Dao De Jing is ‘doen door niet te doen’ oftewel ‘de keuze om niet te handelen’. Dat wordt in de Dao De Jing als de hoogste wijsheid gezien, ook van degenen die regeren.
Daar zouden degenen die ons regeren eens een voorbeeld aan moeten nemen, maar ik ben bang dat ze daar niet wijs genoeg voor zijn. Veel politici menen dat nietsdoen geen optie is. Geen wonder dat ze de boel nooit helder krijgen. Ze blijven maar met hun stokken in de modderpoel roeren.
Ruud Moors