laozi's dao de jing 28·29·30 - vertaald door ruud moors
28
Het mannelijke kennen zonder het vrouwelijke te verliezen
is alsof men in de wereld stroomt als een beek.
In de wereld stromen als een beek,
zonder de deugd te verlaten,
is alsof men terugkeert tot de staat van een pasgeboren zuigeling.
Licht kennen zonder donker af te wijzen, is als een voorbeeld in de wereld zijn.
Een voorbeeld in de wereld zijn zonder de deugd te overdrijven,
is als terugkeren tot het uiterste begin.
Eer kennen zonder schande af te wijzen, is als voedsel voor de wereld zijn.
Als voedsel voor de wereld zijn en de deugd altijd genoeg aanwezig laten,
is als terugkeren tot je authentieke staat.
Door aan je authentieke staat te schaven en schuren word je een gebruiksvoorwerp.
De wijze mens houdt hier rekening mee als hij bestuurszaken moet vervullen
door zijn wijsheid in zijn geheel te bewaren.
29
Handelen vanuit de begeerte om de wereld te bezitten,
beschouw ik als het niet kunnen stoppen met graaien.
De geest van de wereld kan niet worden gebruikt.
In gebruik raakt men het kwijt, als men er naar grijpt, grijpt men mis.
Omdat een wijze mens geen gebruiker is,
verliest hij niets en grijpt hij nooit mis.
Want in de wereld
loopt men voorop of achteraan,
ademt men in of ademt men uit,
is men sterk of is men zwak,
draagt men of laat men vallen.
Daarom neemt de wijze mens afstand van het buitengewone,
het buitensporige en het buitenproportionele.
30
Degene die de heerser helpt in overeenstemming met dao,
onderwerpt de wereld niet door middel van militair geweld,
al was het maar omdat dat geneigd is zich tegen je te keren.
Daar waar legers hun oefenterreinen hebben, groeien alleen nog maar distels en doornbossen.
Als er een grote legermacht aankomt, dan heeft dat zeker noodlottige gevolgen.
Is het gelukt om het resultaat te bereiken, stop dan!
Probeer niet door middel van geweld nog meer te bereiken.
Pronk niet met het resultaat.
Schep er niet over op.
Voel je er niet trots op.
Het heeft verreweg de voorkeur als je geen strijd hoeft te leveren,
en er geen geweld aan te pas hoeft te komen.
Alles wat door middel van geweld wordt afgedwongen, is niet in overeenstemming met dao
en wat niet in overeenstemming met dao is, is van korte duur.
De Dao De Jing van Laozi, door Ruud Moors direct uit het klassiek Chinees vertaald.
De Dao De Jing is een vrouwvriendelijk boek, zoals uit de eerste zin van hoofdstuk 28 blijkt. Het is tevens een boek dat je aanmoedigt jezelf te zijn, je authentieke staat te bewaren (niet aan jezelf te schuren en schaven).
Het is ook een anti-materialistisch boek, zoals uit hoofdstuk 29 blijkt. In zijn anti-materialisme is en blijft het een actueel boek. Het eerste deel van hoofdstuk 29 spreekt wat dat betreft voor zichzelf. Het is als het ware hét commentaar, de ultieme kritiek op het neo-kapitalistische gedachtegoed van alle volgelingen van de econoom Milton Friedman. Uiteindelijk blijft er voor niemand iets over als iedereen handelt vanuit de begeerte om de wereld te bezitten. Dan volgt immers kredietcrisis op kredietcrisis omdat het onderlinge vertrouwen wordt aangetast.
Van militair geweld moeten de schrijvers van de Dao De Jing ook niets hebben, zoals blijkt uit hoofdstuk 30. Niet dat ze alle geweld ten alle tijden afzweren, maar ze zien het als een uiterste middel, dat zo min mogelijk moet worden ingezet. Oorlog maakt altijd meer kapot dan ons lief zou moeten zijn. Het is nooit iets om trots op te zijn. Het had altijd beter voorkomen kunnen worden. Ook hoofdstuk 31 gaat daar over, op een manier die mij bijzonder aanspreekt. Maar daarover de volgende keer meer.
Ruud Moors