laozi's dao de jing 4·5·6 - vertaald door ruud moors
4
Dao stroomt,
toch lijkt het, in gebruik, leeg te zijn.
Diep!
Alsof alles er uit voortkomt.
Het maakt bot wat scherp is,
ontknoopt wat verward is,
verzacht schittering
en vereenzelvigt zich met alle stof.
Diep! Zoals het bestaan.
Ik heb geen idee wiens kind het is,
het schijnt aan het allerhoogste vooraf te gaan.
5
Hemel en aarde zijn niet welwillend
en behandelen alle dingen als wegwerpartikelen.
De wijze mens is niet welwillend
en behandelt alle mensen als wegwerpartikelen.
De ruimte tussen hemel en aarde is als een blaasbalg;
leeg maar onuitputtelijk.
In beweging brengt het meer en meer voort.
Door met veel woorden weinig te zeggen,
raakt men uit balans.
6
De geest van de levenskracht sterft niet,
dat noemen we de essentie van het vrouwelijke.
De essentie van het vrouwelijke als doorgang,
dat noemen we de oorsprong van het bestaan van hemel en aarde.
Onafgebroken gaat dat bestaan door
zonder dat het enige moeite lijkt te kosten.
De Dao De Jing van Laozi, door Ruud Moors direct uit het klassiek Chinees vertaald.
Sommige termen zijn niet te vertalen. Zo zijn we aan allerlei leenwoorden gekomen uit het Latijns en Grieks en zelfs het Japans. ‘Zen’ wordt ook niet vertaald. Hoofdstuk 32 van de Dao De Jing begint met de zin “Het is altijd zo dat dao niet te benoemen is” en dat verwijst ook weer naar de eerste twee regels van hoofdstuk 1, waarin duidelijk gemaakt wordt dat dao geen onveranderlijke betekenis heeft. Dus is dao niet eenduidig te vertalen. Er is geen Nederlandse naam voor.
Het woord ‘filosofie’ is makkelijker te vertalen (liefde voor wijsheid), maar dat woord wordt ook nooit vertaald. ‘Karma’ is ook niet te vertalen. Als je wilt weten waar zo’n term voor staat, moet je je erin verdiepen. Uiteindelijk zal het woord ‘dao’, net als de woorden ‘zen’, ‘filosofie’, ‘karma’, ‘psyche’, etc., een begrip worden dat in het Nederlands hetzelfde betekent als in het Chinees. Mijn bezwaar bij veel vertalingen is dat een term die zoveel betekenissen in zich heeft, vaak met één woord wordt vertaald.
Ruud Moors