
laozi's dao de jing 46·47·48 - vertaald door ruud moors
De Dao De Jing van Laozi, door Ruud Moors direct uit het klassiek Chinees vertaald.
Zoals de zucht naar oorlog blijkbaar van alle tijden is, zo is ook het verlangen naar pacifisme van alle tijden. In hoofdstuk 46 wordt dat, heel mooi, weergegeven. Oorlog is niet in overeenstemming met dao, vrede wel. Oorlog ontstaat zelden uit de noodzaak om tekorten aan te vullen, meer veel vaker uit de begeerte van de leiders om meer te verkrijgen dan nodig is. Dat geldt voor alle vormen van oorlog. Het neo-liberalisme, dat het eigenbelang als het hoogste goed ziet, is hier ook een voorbeeld van. De Dao De Jing noemt dat soort gedrag, volslagen terecht, misdadig. Laat de vier laatste zinnen maar eens goed op je doorwerken en realiseer je dan dat deze tekst 2400 jaar oud is. Je zou toch verwachten dat zo’n wijsheid in zo’n lange tijd tot iedereen doordrongen zou moeten zijn. Helaas, de mensheid leert niets van de geschiedenis, wellicht omdat veel mensen er niets van willen leren.
In hoofdstuk 48 wordt een principe beschreven dat wel zeer afwijkt van de normen die tegenwoordig vaak wordt gehanteerd, namelijk het principe van ‘wu wei’, het niet-handelen. Daar waar politici en beleidsmakers vaak beweren dat ‘nietsdoen geen optie is’, beweert de Dao De Jing dat niet-handelen niet alleen een keuze is, maar vaak ook de beste keuze is. Als politici niet steeds bezig waren hun stempel op beleid te drukken, maar een tijdlang helemaal niets zouden doen, zou veel van wat nu fout loopt, vanzelf goed gaan (al was het maar omdat degenen die het werk daadwerkelijk uitvoeren dan niet meer gestoord zouden worden door die waanideeën van de dag). Hoe meer het onderwijs ‘vernieuwd’ wordt, hoe slechter het functioneert en hoe ontevredener iedereen wordt die er mee te maken heeft. Een tijd geleden kwam een commissie, die door de overheid was aangesteld, ook tot die conclusie. “Wat het onderwijs nodig heeft is rust” zei die commissie. Maar ja ‘nietsdoen is geen optie’, dus rust ook niet. Het is soms om moedeloos van te worden.
Ruud Moors
46
Als de wereld in overeenstemming met dao is,
dan worden trekpaarden gebruikt voor hun mest.
Als de wereld niet in overeenstemming met dao is,
dan worden zelfs in de voorsteden legerpaarden gefokt.
Geen misdaad is groter dan veel begeren.
Geen ramp is groter dan nooit van genoeg weten.
Geen fout is groter dan de begeerte te verkrijgen.
Daarom heeft degene die weet wanneer genoeg genoeg is, altijd genoeg.
47
Zonder de deur uit te gaan de wereld kennen,
zonder uit het raam te turen de dao van de hemel zien.
Hoe verder je weg gaat, hoe minder je weet.
De wijze mens
weet zonder er op uit te gaan,
is niet gevoelig voor reputatie
en volbrengt zonder te handelen.
48
Iedere dag actief studeren is nuttig.
Iedere dag actief met dao bezig zijn is schadelijk.
Die schadelijkheid veroorzaakt nog meer schade,
totdat je bij niets doen uitkomt.
Niets doen zodat niets niet vanuit zichzelf wordt gedaan.
Als je iets in de wereld wilt veroorzaken, dan doe je dat altijd door je nergens mee te bemoeien,
want als je je ergens mee bemoeit, voldoet dat niet om iets in de wereld te veroorzaken.