Juist nu, tijdens de onstuitbare opkomst van AI is een blad als Filter, het tijdschrift van en voor vertalers, essentieel, niet alleen voor vertalers, ook voor iedereen die gewoon geïnteresseerd is in literatuur en ander leesvoer. Ook in het laatste nummer van 2024 dat als thema vertalen uit heel oude teksten heeft (Nieuwe nagalm, nieuwe oudheid) gaat het vooral over het belang van een menselijke vertaler.

Zo vertelt Hans van Pinxteren over de man die hem wezenlijk anders over vertalen liet nadenken door het luisteren naar een tekst te benadrukken. Deze leraar zei ok dat als je ontevreden was over een stukje van een vertaling je dan ook de goede stukken even moest vergeten en met een tabula rasa opnieuw naar de tekst moest kijken, een leeg blad.

En Robbert-Jan Henkes vertelt hoe hij er bij het bestuderen van alle eerdere vertalingen van Hoffmann’s Struwwelpeter achter kwam dat de vertalers de tekst van Hoffman over Moriaan met zijn inktzwarte huid, waarin geen onvertogen woord te vinden is, ombouwden tot teksten die bol stonden van de racistische frases. Hoffmann was geen racist, maar het grootste deel van zijn vertalers helaas wel, en dat klinkt vervolgens in de tekst door. Zo belangrijk is een vertaler dus.

Er staat ook een stuk in deze filter over genderbewust vertalen, en stukken over avontuurlijk vertalen, anti-gymnasiaans vertalen, en nog veel meer. Als altijd is dit voor de literatuurliefhebber weer een aflevering om van kaft tot kaft te lezen, want elk stuk is op een andere manier weer interessant.

Dit was overigens het laatste nummer van een reeks viermaandelijkse uitgaven (Filter was een kwartaalblad) want Filter zal vanaf 2025 twee keer per jaar verschijnen, dubbel zo dik weliswaar, maar toch. De website zal actiever worden, met elke twee weken een relevante column of kritiek. Abonneren heeft zeker in deze tijd absoluut zin!

• Filter 
• Uitgeverij M10Boeken