Marten Toonder heeft in Nederland met zijn strips de Nederlandse taal aanzienlijk verrijkt, maar Hergé, de schepper van Kuifje, heeft dat op een klein specifiek deel van de taal ook gedaan – hij heeft het scheldwoordenboek aanzienlijk uitgebreid door Kapitein Haddock, de kleurrijke feitelijke hoofdpersoon van de latere Kuifje-verhalen de meest uitzinnige scheldwoorden in de mond te leggen, waarvan “Duizend bommen en granaten” wellicht de bekendste is.

Albert Algoud maakte een fraaie bloemlezing van Haddock’s scheldwoorden, en dat leverde de Nederlandse bewerker Har Brok toch wat problemen op, want Kuifje werd door Hergé in het Frans gemaakt, dus Algoud had het in principe gemakkelijk, maar van de Kuifje-verhalen bestaan in Nederland inmiddels meerdere vertalingen, en die verschillen regelmatig nogal fors van elkaar. Bovendien wisselden de vertalers, en werd er erg slordig vertaald voor de voorpublicaties in tijdschriften. Daarnaast werd er driftig gecensureerd (religieuze scheldwoorden als bezetene of duivelsscheepsjongen kwamen er niet door, maar ook gummivreter en nikker verdwenen stilzwijgend, net als vermicellivreters en mollige zandrat). In de jaren tachtig was Kuifje zo populair geworden dat besloten werd alles opnieuw echt goed te vertalen, maar dat zou weer betekenen dat “bomen en granaten vervangen zou moeten worden door “geschutpoorten” – die bommen en granaten bleven er dus in.

Duizend bommen en granaten is een heerlijke bloemlezing geworden, waarin je onder het Nederlandse scheldwoord het originele Franse vindt en een uitgebreide uitleg. Bovendien wordt er ook aangegeven of het scheldwoord ooit eerder werd gebruikt en of het voorkomt in Luilebol! Het Nederlands Scheldwoordenboek. Het boekje is bovendien uitgebreid geïllustreerd. Leuk!

• Albert Algoud – Duizend Bommen en Granaten! – Scheldwoordenboek van Haddock – Casterman
• Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: Duizend bommen en granaten
• Kuifje in het Afrikaans levert weer andere scheldwoorden op