Joann Sfar is een Franse striptekenaar die hier vooral bekend is door de fantastische stripreeks rond de Donjon, die hij samen met Lewis Trondheim begon, en waar ze eigenlijk meer dan honderd boeken voor wilden maken. Dat zijn er tot nu toe toch al zo’n veertig geworden, waarvan een groot deel ook in Nederlandse vertaling is verschenen.

Dat laatste geldt helaas niet voor een aantal andere stripreeksen van Sfar. Ik was met name nieuwsgierig naar de twee series die hij maakte over de jeugd van zijn ouders – De kat van de Rabbijn, over het leven van zijn vader, een Sefardische Jood, in Algerije aan het begin van de twintigste eeuw, en Klezmer over het leven van zijn moeder en een stel muzikanten in Oost-Europa, ook aan het begin van de vorige eeuw. De Kat van de Rabbijn is ook in het Nederlands vertaald, maar Klezmer niet, en dat is eeuwig zonde.

Mijn Frans is niet te best, moet ik tot mijn schande bekennen, dus ik week uit naar de Engelse vertaling van Klezmer, en toen bleek dat alleen het eerste deel als Tales of the Wild East in 2006 is uitgebracht door First Second Books, en hoewel het boek eindigt met de zin “All the musicians will be back in Happy Birthday, Scylla!” is dat boek er tot op heden (eind 2018) nog niet gekomen.

Jammer, want het verhaal, dat in dit eerste boek op 114 pagina’s uitkomt, is fantastisch, in twee opzichten, want het is een krankzinnig verhaal dat soms wat doet denken aan de boeken van Terry Pratchett, en het is tegelijk geweldig getekend, in een heerlijke losse stijl.

De Baron of My Backside is de leider van een reizende klezmerband tot zijn bandleden vermoord worden (zie de eerste drie pagina’s van het boek die ik je hier laat lezen), dan gaat hij op pad naar Odessa, ontroostbaar omdat hij zijn vrienden niet heeft kunnen begraven, zelfs nadat de mooie Chava zich bij hem voegt, een meid met een gouden stem. Ondertussen wordt Yaacov uit zijn yeshiva (een Talmoedschool) gezet vanwege diefstal; ook hij gaat op weg naar Odessa, samen met Vincenzo, een licht gestoorde violist en Tshokola, een zigeunermuzikant die ze van een ophangingsdood hebben gered. In Odessa komen ze samen en moeten ze, ondanks hun grote verschillen, samen muziek gaan maken.

Dit eerste boek vertelt over die lange en krankzinnige reis naar Odessa, en onderweg kom je het een en ander te weten over hoe Joden behandeld werden en hoe wild en moeilijk het oosten toen was. De verhalen vinden plaats in de Oekraïne vóór 1917, dus vóór de Russische revolutie. Yaacov is geïnspireerd door Sfar’s atheïstische Oekraïense grootvader en noemt zichzelf Yaacov de dief, omdat hij, nadat hij van school is gestuurd vanwege een diefstal, ook muziekinstrumenten heeft gestolen van de vermoorde collega-musici van de baron.

De drie joden in de band zijn drie totaal verschillende types, en de zigeuner voegt daar nog een andere underdog aan toe – al met al een mooie mix van karakters waarmee Sfar op een bijzondere, humoristische, lichte manier een verhaal heeft neergezet dat onderhuids veel zwaarder en somberder is. Knap en onder de huid kruipend. Hoog tijd dat de hele serie alsnog in het Nederlands vertaald wordt.

• Joann Sfar – Klezmer – Book One: Tales of the Wild East – First Second Books – ISBN 9781596431980