De laatste tijd leer ik meer over de Tweede Wereldoorlog via strips dan ik ooit eerder geleerd heb, en dan gaat het vooral om verhalen die tot nu toe vrijwel onbekend waren, of die als voetnoten in de geschiedenis waren beland.

In de tweedelige strip Shanghai Dream van scenarioschrijver Philippe Thirault (die zijn scenario overigens schreef naar aanleiding van een verhaal van Edward Ryan en Yang Xie) en tekenaar Jorge Miguel leer je bijvoorbeeld dat een aantal joden uit Duitsland wegvluchtten naar minder bekende gebieden in de wereld, zoals Shanghai, omdat de andere mogelijkheden onmogelijk waren geworden. Het verhaal is gebaseerd op de werkelijkheid, en dat betekent dat ook de omstandigheden van de Chinezen in Shanghai, die inmiddels onder een Japanse bezetting moesten leven, levensecht wordt weergegeven.

Bernhard, die we vanaf deel 1 volgden op zijn reis naar Shanghai, heeft inmiddels vernomen dat zijn vrouw Illo in een van de kampen van de nazi’s is omgekomen, en hij wil als aandenken aan haar haar laatste filmscenario verfilmen. Dat heeft nogal wat voeten in de aarde, want hij moet alles omgooien – Berlijn wordt Shanghai, en de hoofdrolspelers worden Chinezen, waarbij hij ook met hun cultuur rekening zal moeten houden.

Tussen de bedrijven door krijg je als lezer ook het verhaal van Lin Lin te horen, en weet je meteen waartoe de Japanse soldaten in China in staat waren. Daar is overigens geen woord van overdreven, zoals we onder meer uit de boeken van Gomikawa weten. Dat een van Bernhard’s cameramensen gearresteerd werd omdat hij in zijn verstrooidheid niet op tijd zijn pet afnam voor een Japanse soldaat is ook realistisch, net als dat de hele ploeg gearresteerd werd nadat Bernhard de ene man had vrijgekocht. “Je weet nu de prijs…”

De Japanse officieren zijn licht verbaasd als de Duitsers ze opdracht geven de Joden harder aan te pakken, omdat ze eigenlijk geen probleem vormen, en dan volgt een passage die ik je niet wou onthouden, waarin de generaal een rabbijn een essentiële vraag stelt.

Een bijzondere strip in twee delen, waarin een bijzonder verhaal verteld wordt, verpakt in een liefdesverhaal waarbij de liefde voor film ook nog een rol speelt, maar dat vooral tussen neus en lippen door, onnadrukkelijk maar onontkoombaar, het verhaal vertelt van de Tweede Wereldoorlog in een afgelegen plek als Shanghai. Indrukwekkend.

• Thirault & Miguel – Shanghai Dream – Boek 2/2 – Aandeknen aan Illo – Silvester Strips – ISBN 9789463066327
• Bestel de strip hier bij een bekende webwinkel: Aandenken aan Illo