Cijfers voelen over het algemeen tamelijk abstract aan. Iemand als Hendrik Hertzberg heeft in zijn boek One Million al eens een poging ondernomen een abstract getal als een miljoen invoelbaar te maken door precies één miljoen stippen in een boek te laten drukken, met tussendoor bij verschillende aantallen wat concrete zaken. Dat was al een goede poging. Maar nu is er Chris Jordan met Running the Numbers.

Laten we meteen maar even een voorbeeld geven van Jordan’s aanpak. Hier rechts zie je een doodskop die een sigaret rookt. Dat plaatje is opgebouwd uit tweehonderdduizend pakjes sigaretten. Dat is evenveel als het aantal Amerikanen dat elk half jaar sterft dankzij het roken van sigaretten. In het boek wordt ingezoomd, zodat je bij het derde plaatje ziet dat er inderdaad foto’s van sigarettenpakjes zijn gebruikt.

Zo is er ook een portret te zien van Benjamin Franklin dat is opgebouwd uit honderdvijfentwintigduizend biljetten van honderd dollar, samen goed voor twaalf en een half miljoen, het bedrag dat de overheid ieder uur uitgaf aan de oorlog in Irak tussen 2003 en 2008. Als je die bladzijden ziet begint het je echt te duizelen, want dat het zóveel was, daar had je echt geen idee van.

En Jordan is dan nog nieteens echt op stoom gekomen. Kijk maar eens naar de miljoen plastic bekertjes die elke zes uur gebruikt worden in Amerikaanse vliegtuigen, of de 2,3 miljoen opgevouwen gevangenisuniformen, die staan voor de opgeslotenen in 2005 in Amerika. Of, hieronder, het aantal maandelijkse borstoperaties in 2006 in Amerika, waarbij elke operatie door één Barbie wordt gerepresenteerd.

Een intrigerend boek, dat je behoorlijk aan het denken zet, en dat lang in je hoofd blijft doorwerken. Een kritisch boek ook, dat zijn kritiek op een mooie, humoristische en onder de huid kruipende, onontkoombare manier weet te presenteren. Zeer indrukwekkend, en een absolute aanrader voor jongeren, en eigenlijk voor iedereen die zich bij een abstract cijfer niet zo gauw een concrete voorstelling kan maken.

• Chris Jordan – Running the Numbers – an American self-portrait – Prestel – Importeur Nilsson & Lamm – ISBN 9783791342832