We hebben hier al eerder aandacht besteed aan de bijzondere architectuur van Armenië, met name aan de hedendaagse villa’s die er gebouwd worden met gebruik van de tufsteen die er al eeuwen gebruikt wordt om te bouwen. In de architectuurgids die uitgeverij DOM maakte voor de stad Yerevan komt die tufsteen uitgebreid terug, want zoals altijd met de architectuurgidsen van DOM krijg je niet alleen een fraaie gids van de interessantste architectuur in deze stad, maar ook een complete geschiedenisles.

Die geschiedenisles is bij Yerevan wel heel erg interessant, want Yerevan is niet alleen de hoofdstad van Armenië, het ligt ook nog eens naast de berg Ararat, waar Noach volgens de overlevering met zijn ark gestrand zou zijn – er komen nog steeds mensen op af om naar sporen van deze fictieve gebeurtenis te zoeken.

Yerevan is bovendien een van de oudste steden ter wereld – de stad bestond al in 782 voor Christus. En het is een stad met een op zijn zachtst gezegd woelige geschiedenis. Armenië was het eerste land ter wereld dat het christendom als staatsreligie instelde, in het jaar 301, maar in later eeuwen werd de geschiedenis wat donkerder, met de genocide van 1915 en de aardbeving van 1988 als redelijk recente rampen. De gesloten grens tussen Armenië en Turkije herinnert nog elke dag aan de genocide.

Yerevan wordt wel de rose stad genoemd, vanwege de rose tufsteen die je overal in de gebouwen tegenkomt. In de gids vind je rondleidingen langs gebouwen van hoogstaande architectuur die teruggaan tot de jaren twintig. De stad had een vooruitstrevend stratenplan, dankzij de geniale architect Alexander Tamanyan, die het masterplan in 1924 ontwierp. Hij wou het regeringsgebouw via een avenue verbinden met het operagebouw, gebruikmakend van nationaal neo-classicisme. Armeense motieven keren daarbij steeds terug.

Er is in de gids ook aandacht voor de Sovjet-invloeden, met name het Sovjet-modernisme, en hoe dat geïntegreerd werd. Toch blijft het opmerkelijk dat ondanks alles Yerevan een heel duidelijk eigen karakter heeft, dat niet alleen door het gebruik van die bijzondere tufsteen te verklaren is. Het heeft ook te maken met het vasthouden aan tradities en ze mee weten te nemen in de nieuwe tijd.

Deze architectuurgids is weer een absoluut juweeltje voor architectuurliefhebbers, maar ook voor geschiedenisliefhebbers, want je leert een van de oudste steden van de wereld vanuit je luie leunstoel toch redelijk goed kennen via dit boek, dankzij de vele foto’s, maar ook dankzij de uitstekende verhalen en achtergrondinformatie.

• Tigran Harutyunyan – Architectural Guide Yerevan – DOM Publishers – ISBN 9783869223575
• Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: Architectural Guide Yerevan