Markus Raetz beschouw ik als een van de grootste kunstenaars van deze tijd, en ik ben blij dat ik ooit een grote tentoonstelling met werk van hem heb kunnen zien, want de kunst van Raetz moet je “in het echt” zien, reproducties laten het nauwelijks tot zijn recht komen. Dat geldt natuurlijk niet voor zijn tekeningen en grafiek, maar de rest, zijn beelden, installaties en schilderijen, die moet je beslist live zien.

Dat geldt zeker ook voor het opmerkelijke Zeemansblik, dat meteen al opvalt door de Nederlandse titel – Raetz woonde russen 1969 en 1973 in Nederland, en wist daar blijkbaar genoeg van de taal op te pikken om ook de dubbele betekenis van het woord blik mee te nemen. Want Zeemansblik is een bedrieglijk eenvoudig ogend schilderij dat geschilderd is op blik en dat tegelijkertijd de blik van een zeeman laat zien. Maar dat is niet de enige manier waarop Raetz je als kijker op het verkeerde been zet.

Het blik is horizontaal gevouwen, waardoor er een horizon ontstaat, en als je er naar toe loopt verandert het beeld voortdurend. Dat kun je in een reproductie echt niet vangen.

Het kunstwerk is opgenomen in de reeks Schlüsselwerke der Scheizer Kunst / Landmarks of Swiss Art, waarin eerder al delen waren gewijd aan werken van Paul Klee, Sophie Taeuber-Arp en Franz Gertsch.

Raetz was altijd bezig met suggestie en werkelijkheid, en zette je als kijker altijd subtiel op het verkeerde been Dat maakt zijn werk altijd op een bijzondere manier spannend. Van Zeemansblik heeft hij een aantal versies gemaakt, die allemaal eenvoudig en overtuigend overkomen, terwijl iedereen die wel eens door een verrekijker gekeken heeft weet dat je dan niet ziet wat Raetz je hier laat zien. Maar toch is het beeld van Raetz overtuigend.

Franz Müller maakt in zijn uitgebreide essay ook goed duidelijk waarom dit werk hoort in het rijtje Sleutelwerken van de Zwitserse Kunst, juist ook door zijn bedrieglijke eenvoud.

• Franz Müller – Markus Raetz – Zeemansblik – Scheidegger & Spiess – € 29.-
• Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: Zeemansblik

Zeestuk, 1983, olieverf op spaanplaat, 39 x 25,5 cm, deel van een grote ruimte-installatie in het Kunstmuseum Bern