Ger Siks was misschien wel de enige echte Groninger kunstenaar in de beweging die ook wel bekend staat als de Noordelijke Realisten. De Fuji Art Association, waar hij, samen met Wout Muller en Matthijs Röling de kern van uitmaakte, vormde ook weer de middelpuntvliedende kracht van die hele beweging, en dat was dan weer voor een groot deel te danken aan de intelligentie, de humor en de samenbindende vermogens van Ger Siks.

Siks was met zijn kunst meteen ook de minst in het oog springende van de club, want hij maakte vooral kleurpotloodtekeningen op klein formaat. Je moest er als het ware met de neus bovenop gaan staan en van goeden huize komen om die tekeningen helemaal te doorgronden, want Siks is niet alleen een ingenieuze verhalenverteller, hij maakt van zijn tekeningen ook intelligente cryptogrammen vol moderne symboliek. Uitleggen, of de kijker op weg helpen, dat doet hij liever niet. Je krijgt in het beste geval een titel bij de tekening, en verder zoek je het zelf maar uit.

Dat zet de hersens bij een bezoek aan de tentoonstelling Griezelige perfectie in het Drents Museum (tot september 2012) meteen stevig aan het kraken, en zelfs als je behoorlijk belezen en erudiet bent kom je er lang niet altijd uit. Laten we er één tekening als voorbeeld bijpakken – Prins Bernhard. Titel van de tekening uit 1991: “Prince & Dumbo” – het vliegen, de Lockheed-affaire, de jacht, het Wereld Natuur Fonds, de prins als snelheidsmaniak, het zit allemaal in de tekening verwerkt, met Dumbo als mooie subtiele en vernietigende kenschets. Maar wie is de man achter de prins?

Bij de tekeningen ontbreekt op de tentoonstelling en in de catalogus al dit soort informatie, maar bij de portretten ontbreekt vaak zelfs de naam van de geportretteerde, wat niet zo’n bezwaar hoeft te zijn als je ingewijd bent in de wereld van de bekendere noorderling, maar toch…
Iets meer handreiking, iets meer voetnoot was wat mij betreft welkom geweest. Van de andere kant worden we door Siks als kijker wel serieuzer genomen dan we gewend zijn – je moet hier echt zelf wat doen om het werk te veroveren.

We lieten hier al eerder wat verschillende afleveringen zien van de rubriek Siks CS uit het tijdschrift Noorderbreedte, waar een paar jaar lang getekende portretten van Siks verschenen, vaak gecombineerd met portretten die gemaakt waren door Trudy Kramer en Herman Hoogdalem. Je kunt zo nog even de verschillende portretten van dichter Jean Pierre Rawie zien, van Rutger Kopland, van dichter/schrijver C.O. Jellema en van Siemon Reker.

Hier zie je onderaan rechts het zelfportret waarmee de tentoonstelling zo ongeveer eindigt: een kleurpotloodtekening uit 2011 met de titel Overkant. Siks lijkt de dood hier woest in de ogen te kijken, met een blik van “Waag het niet mij al te komen halen, vriend!” Een gehavende boot ligt achter hem klaar…

In de catalogus kun je meer lezen over het opmerkelijke leven van Ger Siks, die niet alleen de energieke motor achter de opleving van de figuratieve kunst in het Noorden was in de jaren tachtig, maar die ook een bijzonder leven als onderzoeksjournalist achter de rug heeft. Als kunstenaar leek hij soms wat in de schaduw te staan van zijn met wat flamboyanter werk opererende collega’s Röling en Muller, maar als je zijn werk wat beter bekijkt is het werk van Ger Siks de echte groeikunst die beklijft, kunst die intelligentie en emotie combineert, kunst die zowel intiem als scherp en gevat is.

Bovendien kun je Siks absoluut niet van bekrompenheid betichten. Zijn sommigen van zijn noordelijke collega’s (de Helmantels en anderen) volledig in de leer van de heilige figuratie, als je Siks vraagt om zijn favoriete kunstenaars hoor je namen als Mark Rothko. Verkijk je dus, als je naar zijn tekeningen kijkt, niet op de buitenkant, maar doe eens een poging dit fantastische werk te veroveren.

• Ger Siks – Griezelige perfectie – Tekeningen – auteurs Harry Tupan en Anton Korteweg – Drents Museum – WBooks – ISBN 978-9040-078293 – € 24,95

• Tentoonstelling in het Drents Museum tot en met 2 september 2012

© Ger Siks 2009, titel: Biechtvader met rood oor, detail