Als je klassieke muziek wilt aanschaffen ben je al snel geneigd om een cd van een bekend groot label te kopen, omdat je dan verzekerd bent van een goede kwaliteit. Platenlabels als Sony en Deutsche Grammophon hebben een bijna onaantastbare reputatie. Toch is veel van hun klassieke muziek waar technisch gesproken niets op aan te merken dodelijk saai te noemen, en de grote labels zie je ook niet snel een relatief onbekende componist uitbrengen, of werk dat niet het “klassieke kwaliteitsstempel” heeft meegekregen. Soms kan een grote naam als Cecilia Bartoli op eigen houtje in de archieven duiken en met onbekend werk van Vivaldi op de proppen komen, maar het is dan toch de al relatief beroemde Vivaldi.

Richard Kapp is dirigent en pianist, en hij heeft heel lang voor een grote platenmaatschappij gewerkt (CBS), tot hij ermee kapte vanwege de enorme bekrompenheid. Een paar jaar eerder had een technicus hem een pianostuk laten horen waar hij meteen enthousiast over was. Hij wou meteen weten wie de pianist was, maar de technicus zei: “Luister nou eerst maar eens en zeg dan wat je ervan vindt”. Het oordeel was “fantastisch”. De pianist bleek een derderangs New Yorkse muziekrecensent te zijn, waarop Kapp meteen lachend riep: “waardeloos!”. Op dat moment werd het idee voor Essay Recordings geboren. Essay is niet alleen het Franse woord voor een kritisch opstel, maar als je het in het Engels uitspreekt staat het ook voor de letters SA, en dat was dan weer de afkorting voor Societé Anonyme. De bedoeling was om grote musici uit te nodigen om de stukken te spelen die ze zelf het liefste wilden spelen, en de opnames dan anoniem uit te brengen. Dat plan strandde al in een vroeg stadium toen duidelijk werd dat geen enkele criticus of recensent hier zijn vingers aan wou branden.

Toch is Essay er gekomen, en Richard Kapp brengt er klassieke muziek op uit met gelijkgestemden. Dat wil zeggen musici die niet alleen virtuoos zijn, maar die ook met volle overtuiging en enthousiasme stukken spelen waar ze volledig achter staan. Het resultaat is ronduit verbijsterend te noemen. Want zelfs als er muziek uit de zeventiende eeuw gespeeld wordt heb je het gevoel dat het gisteren geschreven is, en wel speciaal voor deze muzikanten. Je wordt bij elke Essayplaat meegesleept door het enthousiasme en de roekeloze energie waarmee de stukken gespeeld worden. Geen brave uitvoeringen hier, maar rauwe stukken die op het scherpst gespeeld worden, en waarbij je elke keer weer op het puntje van je stoel komt te zitten.

Richard Kapp is een veelzijdig man, want hij beheert niet alleen het platenlabel, hij dirigeert ook op een groot deel van de cd’s, hij speelt piano, en daarnaast doet hij er alles aan om weer een geweldige plaat te maken. Van dat laatste een mooi voorbeeld. Met de van oorsprong Oekraïense violiste Mela Tenenbaum was hij in Praag om een aantal “diabolische sonates” van onder meer Locatelli, op te nemen. Aan het eind van de opnamesessie zei Tenenbaum dat het jammer was dat ze haar viola niet bij zich had omdat ze anders dezelfde stukken nog een keer, maar dan anders, konden opnemen. Kapp zegt: “bij ieder ander zou dat een belachelijk idee zijn, maar ik kende Mela inmiddels, dus ik ging op zoek naar een viola, zodat we de volgende dag alle vier de sonates opnieuw konden opnemen, terwijl ik als een gek aan het transponeren was – een vijfde naar beneden, een octaaf omhoog, meestal op gevoel. In een halve dag hebben we ze opgenomen.”
De eerste cd kreeg als titel “Devil’s Thrill”, de tweede heet “The Devil Made Me Do It”, en Mela Tenenbaum zorgde in beide gevallen voor de tekeningen op het hoesje. Dat betekent dat deze zeer getalenteerde en gedreven man al net zulke multi-getalenteerde mensen om zich heen verzameld heeft. Beide platen zijn overigens verbijsterend goed.

Richard Kapp’s Essaylabel is een absolute schatkist voor iedereen die ook maar een béétje van klassieke muziek houdt, maar de klassieke zenders op de radio wat erg tam vindt. De komende tijd zullen we dan ook regelmatig terugkomen op wat schatten uit de kist van Richard Kapp. En voor de prijs hoef je het ook niet te laten, want dit kleine onafhankelijke label is behoorlijk veel goedkoper dan de grote maatschappijen. Kijk maar eens op de website.