on wings 2011 - dag 3 - gevarieerd
On Wings is niet alleen het meest gevarieerde blazersfestival ter wereld, het is ook het meest avontuurlijke. De combinaties die we op deze derde en laatste dag van het festival zagen waren behoorlijk uniek en zinderend. Kyteman met het Jazzorkest van het Concertgebouw en Christian Lindberg met Calefax. Kyteman is inmiddels zo beroemd dat zijn optreden in een vloek en een zucht was uitverkocht, maar het concert van Calefax, eerder op de dag, was eigenlijk nog veel beter en spannender.
Voor we bij die twee concerten komen (of eigenlijk drie, want Christian Lindberg brak met een verrassend kort soloconcert even in bij Calefax) wil ik nog even kort stilstaan bij de overige activiteiten, want er waren openbaar toegankelijke masterclasses, workshops en blazersklassen voor actieve blazers. Er was een muziekbeurs in de Oosterpoort. Er waren concerten rond het honderdjarig bestaan van Gruno’s TNT Postharmonie door de hele stad Groningen en er waren twee gratis lunchconcerten. Bovendien ging het presentatieconcours, waarvan we gisteren het eerste deel gedeeltelijk mochten meemaken, verder met een presentatie van twee ensembles in de stationshal van Groningen. Het publiek kon stemmen. Het doet ons genoegen dat het Berlage Saxophone Quartet, waar we gisteren al enthousiast over waren, zowel de juryprijs als de publieksprijs heeft gewonnen. Hou ze in de gaten, want ze spelen onder meer ook eigen composities. Het Berlage Saxophone Quartet.
Calefaxl
Calefax is een rietblazerskwintet dat ter gelegenheid van het vijfentwintigjarig bestaan een heel project lang werd uitgebreid tot een twaalfkoppig rietblazersensemble. Calefax Extra Large. Ravel’s La Valse hadden ze al in 1995 (toen ze tien jaar bestonden) gearrangeerd voor twaalf rietinstrumenten, maar nu kwamen daar een paar zeer uiteenlopende composities bij, van Bach tot Reich. Met name Steve Reich’s New York Counterpoint, dat geschreven is voor één klarinet en tape, was verbluffend mooi gearrangeerd. Ik vermoed dat de componist zeer aangenaam verrast moet zijn geweest met deze versie, want je zit hier werkelijk met open mond van bewondering naar te luisteren en te kijken.
Calefax is vooral een genoegen om live te zien omdat ze aanzienlijk beter klinken dan op cd. Vergelijk het met een reproductie van een schilderij en het echte schilderij. Bij een middelmatig schilderij maakt het niet veel uit, maar een echt goed schilderij moet je in het echt zien, dan zie je zoveel meer aan details en finesse, dat je dan pas doordrongen raakt van het genie van de schilder. Zo was het hier ook. Calefax speelt zo goed dat elk detail, elke subtiliteit, elke finesse van de muziek overkomt. Meesterlijk!
Calefax en Christian Lindberg
Voor de pauze speelde het basiskwintet nog een stuk met Christian Lindberg, en kon Lindberg zijn reputatie van wereldvermaard trombonist waarmaken. Dat deed hij met verve, al leek hij juist in dit gezelschap wat misplaatst, omdat hij wel erg van de grote gebaren en de dramatische figuren is. Calefax deed het meer dan uitstekend overigens, en het was een buitengewoon spannend en fraai muzikaal avontuur, misschien juist wel vanwege dat contrast.
Christian Lindberg
Na de pauze verwachtten we een voortzetting van het concert van Calefax, maar de zaal werd eerst verduisterd, waarna er luid leeuwengebrul klonk, waarna er een band en een film werden gestart, met felle, harde muziek. Christian Lindberg sprong op het podium voor een kort soloconcert. Als trombonist weet hij hoe hij een show moet neerzetten, maar de man heeft het wel heel erg met zichzelf getroffen, en de timing was verre van perfect. Het was net alsof je een optreden van een ingetogen singer/songwriter onderbreekt voor Ali B die even keihard komt rappen. Het volume ging omhoog en er werd fel gespeeld. Zeker niet slecht, maar op het verkeerde moment.
Calefax had hierna even moeite de concentratie te hervinden.
Kyteman & Jazz Orchestra of the Concertgebouw
Trompettist Kyteman, oftewel Colin Benders, is met zijn hiphoporkest in korte tijd uitgegroeid tot een beroemdheid in Nederland. Het concert dat hij hier zou geven was dan ook binnen een mum van tijd uitverkocht. Het publiek was zeer gevarieerd, van een ouderwets, ouder jazzpubliek, dat waarschijnlijk op de reputatie van het Jazzorkest van het Concertgebouw was afgekomen, tot een zeer gemengd jong publiek. Het concert begon met drie stukken die alleen door het jazzorkest gespeeld werden, en dat viel zwaar tegen, moet ik bekennen. Het is een orkest dat vorig jaar een Edison won (en dan denk ik meteen dat die Edisons nog steeds aan de verkeerde acts worden uitgereikt) – een kleine bigband die keurige nette-mensen-jazz speelt, met doodsaaie, obligate solo’s die vooral willen laten horen hoe virtuoos de solisten zijn. Brave Willem Duysmuziek, zal ik maar zeggen.
Maar toen kwam Kyteman, een jongen die ik als trompettist nieteens zo héél geweldig vind (Vloeimans is beter), maar hij had vijf stukken geschreven voor dit orkest waardoor er ineens wat gebeurde. Kyteman weet wat je met muziek moet doen. Er gebeurde iets magisch, waardoor dit orkest boven zichzelf uitsteeg. En Kyteman zelf was ook goed op dreef. Leuk om te zien hoe hij zat te kijken of ze de afronding van zijn stukken wel goed voor elkaar kregen, want juist die zaten prachtig in elkaar. Het leverde een fascinerend en intrigerend uur muziek op. Mooi mooi.
