bint
Bint van Bordewijk heb ik ooit uitgeleend en niet meer teruggekregen. Dat lijkt het lot te zijn van veel goede boeken. In de rommelmarkt vond ik een gaaf exemplaar waarin drie “romans” van Bordewijk gebundeld zijn. Dat levert een pracht van een totaaltitel op – “Blokken, Knorrende beesten, Bint”. Ik was vooral benieuwd of ik Bint nog steeds zo goed zou vinden. De beginzin, “De Bree zijn denken was hoekig en nors” is nog steeds ijzersterk, en het mooie is dat het proza van Bordewijk in Bint al net zo hoekig en nors is, bijna op het karikaturale af. Toch blijkt het nog steeds goed te werken, want er wordt een sfeer neergezet die voor de lezer onontkoombaar is. Hiernaast de eerste pagina van Bint. Die pagina is redelijk representatief voor de toon van het verhaal.
Bint wordt tegenwoordig alleen nog maar geciteerd vanwege de merkwaardige lijst van namen die De Bree opnoemt als hij de jongens in de klas (“de hel”) waar hij voor gaat staan opsomt. Die lijst is hilarisch, maar alle namen kwamen wel degelijk uit het telefoonboek. Je zou, aan de hand van die lijst, denken dat het verhaal vooral komisch zou zijn, maar het is eerder een dramatisch boek dat je bijna niet anders dan knarsetandend kunt lezen. Dat maakt het overigens niet minder indrukwekkend. En het merkwaardige is, dat Bordewijk’s proza al net zo min verouderd lijkt als dat van bijvoorbeeld Elschot.
De namen van de leerlingen: Whimpysinger, De Moraatz, Neutebeum, Nittikson, Surdie Finnis, Te Wigchel, Kiekertak, Kret, Taas Daamde, Peert, Punselie, Bolmikolke, Klotterbooke, Ten Hompel, Heiligenleven, Van der Karbargenbok, Fléau, Schattenkeinder, Voorzanger, Steijd.
De directeur van de school heet Bint, de andere leraren onder meer Keska (hand klam, stem stuitend), Talp (fors, grijzend, welvarend) en Remigius (hoog en tenger).
Van onze correspondent in Rotterdam kregen we niet alleen twee ansichten waarop de school van Bint te zien is, maar ook actuele informatie waarin de namen van de leerlingen in Bint een grote rol speelt, en informatie en illustratiemateriaal over de Saftlevenstraat, de straat waar Bint woonde.
Hieronder een afbeelding van het gebouw dat aanwijsbaar tot bovenstaande bladzij inspireerde zoals op deze twee oude ansichten is te zien (muziektent, geel gesausd en molmen daktoren). Het gebouw van de handelsschool aan het van Alkemadeplein (in 1940 weggevaagd bij het bombardement) in Rotterdam.
Bordewijk was twee jaar (rond 1918/1920) leraar op deze school.