jaap scholten suikerbastaard - en over het lezen van boeken
Voordat ik het over Jaap Scholten’s opmerkelijke roman Suikerbastaard ga hebben wil ik het eerst hebben over een andere leeservaring die ik lang geleden had. Ik las toen Salman Rushdie’s Duivelsverzen en werd helemaal omver geblazen door al die verhalen, de ideeënrijkdom, de warmte en de humor van dat sublieme boek. Meteen daarna las ik Au Pair van Willem Frederik Hermans, dat toen net verschenen was, en het contrast kon niet groter zijn – dat boek was zo kil, slecht geschreven en bloedeloos dat ik met terugwerkende kracht vrijwel alles van Hermans naar de rommelmarkt heb gebracht. De confrontatie van die twee boeken pakte wel heel vernietigend uit voor de kille, bloedeloze Hermans.
Nu wil het feit dat ik zojuist het schitterende familie-epos The Master Butchers Singing Club van Louise Erdrich gelezen had voor ik aan Suikerbastaard begon. Bij Erdrich zit je het ene moment hardop te lachen terwijl je even later met een brok in je keel zit, of met kippenvel zit te lezen. De vele verhalen in haar boek houden allemaal verband met elkaar en houden je als lezer ook op een fantastische manier scherp.
Suikerbastaard is ook een soort familie-epos, en is ook een boek waarbij je afvraagt wat fictie is en wat niet. Het is bovendien ook knap geconstrueerd en goed geschreven. Het heeft alleen één gebrek: het verhaal raakt me niet – ik heb nergens moeten lachen, ik werd niet ontroerd, ik werd niet meegesleept. Ik kan alleen zeggen dat ik het een goed geschreven, knap geconstrueerd boek vind, maar dat vind ik toch niet genoeg.
Ik weet dat ik Horizon City, dat ook al een opmerkelijke tussenvorm van fictie en non-fictie was, nog echt geboeid heb zitten lezen, maar bij Suikerbastaard heb ik echt mijn best moeten doen om onderweg niet af te haken. Ik had graag gewild dat de puzzelstukken uiteindelijk in elkaar zouden vallen en het daardoor op het eind tot een echt geslaagd boek zouden maken, maar ik vrees dat de leeservaring met Erdrich het verknoeid heeft. Scholten had gewoon ook pech dat ik haar boek las voordat ik aan Suikerbastaard begon – de concurrentie was te zwaar, vrees ik.
Overigens is het boek voorbeeldig uitgegeven door AFdH en Pluim uitgevers, met foto’s en de perfecte vormgeving, maar ook dat kan het boek wat mij betreft niet redden.
- Jaap Scholten – Suikerbastaard – Uitgeverij Pluim / AFdH Uitgevers – ISBN 9789492928146
- Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: Suikerbastaard
© Jaap Scholten 2020 Uitgeverij Pluim / AFdH Uitgevers