
ved mehta - en een van die zeldzame boeken die je leven veranderen
Over de Indiaas-Amerikaanse schrijver Ved Mehta heb ik al eerder geschreven, maar ik wil het nu graag even hebben over mijn persoonlijke bewondering voor de schrijver. Zo’n vijfentwintig jaar geleden nam ik een abonnement op het weekblad The New Yorker, vooral omdat Saul Steinberg in het blad zijn tekeningen publiceerde. Zoals Tati me op een andere, vrolijker manier naar de wereld heeft leren kijken heeft Steinberg me anders naar kunst leren kijken. Relativerender vooral, omdat er onder de schijnbare oppervlakkigheid van Steinbergs cartooneske tekeningen een ongekende diepte schuil ging.
Een van de grote verrassingen voor mij was dat The New Yorker niet alleen schitterende tekeningen publiceerde, maar ook de beste Amerikaanse literatuur. Salinger, Updike, Bemelmans, en tegenwoordig bijvoorbeeld Annie Proulx, die Brokeback Mountain eerst in The New Yorker publiceerde. In een van mijn eerste New Yorkers stond een autobiografisch stuk van Ved Mehta, dat later een deel bleek te zijn van The Ledge Between The Stream. Dat stuk raakte me zoals literatuur me nog niet vaak geraakt had. Achteraf blijkt het zelfs een boek te zijn dat mijn leven veranderd heeft.
Dat had niet alleen te maken met het feit dat het verhaal van de jonge Ved me regelmatig een brok in de keel bezorgde, want de schrijver doet er juist alles aan om dat te voorkomen. Hij wil absoluut niet zielig gevonden worden vanwege zijn blindheid, maar wil juist volledig serieus genomen worden. Het boek speelt zich af tijdens een van de ingrijpendste periodes van de twintigste eeuw – de gewelddadige scheiding van Pakistan en India. Toen ik het boek uit had realiseerde ik me heel sterk hoe gefixeerd we in het Westen zijn op ons eigen stukje geschiedenis, en dat we eigenlijk helemaal niet doorhebben wat er in de rest van de wereld aan ingrijpende voorvallen heeft plaatsgevonden. Voor een beter begrip van de situatie in de regio van Pakistan en India is dit boek essentieel, want je staat tijdens het lezen van dit boek regelmatig midden in het slagveld, om het zo maar te zeggen.
Het hakte er nog harder in doordat Mehta helemaal geen geschiedenisboek heeft willen schrijven, maar gewoon zijn eigen autobiografie, waarin bij toeval nogal wat wereldschokkende dingen gebeuren. Het knappe van Mehta is dat hij dat zo goed doet dat je zowel betrokken raakt bij zijn persoonlijke verhaal, dat van een zeer intelligente blinde schrijver die zijn blindheid het liefst zou negeren, als bij het grotere verhaal van twee botsende landen, en volkeren die tegenover elkaar komen te staan. Alleen bestaan die volkeren bij Mehta altijd uit echte mensen van vlees en bloed.
De andere delen van Mehta’s autobiografie zijn ook zeer sterk, en de totale autobiografie (totaaltitel: Continents of Exile) is een absoluut meesterwerk, waarbij je je niet moet laten afschrikken door het woord “meesterwerk”, want het gaat hier wel om een buitengewoon meeslepend meesterwerk. Het heeft me verbaasd dat de vertaling van All For Love hier in Nederland helemaal niets deed (je kunt het boek nu voor een prikje tweedehands kopen), maar het is ook wel verklaarbaar. De uitgever bracht met Alles Uit Liefde een van de latere delen van een omvangrijke autobiografie uit, en ik ken geen enkele lezer die dat aantrekkelijk vindt. Als je Ved Mehta wil gaan lezen kun je het beste beginnen met The Ledge Between The Stream of met het derde deel, Vedi (de eerste twee delen zijn in feite biografieën van zijn beide ouders).
- Meer over Ved Mehta
- Lees ook de introductie op zijn werk die Mehta onlangs schreef.
- Meer over Ved Mehta vind je op zijn website.
- Lees ook het mailtje dat ik van Ved Mehta kreeg als antwoord op wat vragen die ik hem stelde per e-mail.
- Over Alles uit Liefde
- Over Dark Harbor
- Over The Red Letters
- Ved Mehta in Nederland
- The London Review of books over Ved Mehta