De Zwitserse ETH-Bibliothek brengt al een tijdje een reeks boeken uit met foto’s uit haar archieven, op thema gerangschikt. Je gaat zo op een verbazende manier terug in de tijd, of je nu de geschiedenis van Swiss Air bekijkt, of een ansichtkaartenverzameling, of je kijkt naar de wetenschap in beeld, elke keer is het weer een geweldige, verrassende tijdreis die je maakt.

Dat geldt zeker ook weer voor deel 7 in de reeks, het tweetalige Dokumentierte Landschaft / Documented Landscape, over de foto’s die Carl Schröter en het Geobotanisch Instituut Rübel maakten begin vorige eeuw. Botanici, oftewel plantkundigen, bekijken de wereld uiteraard vanuit een bepaald standpunt, zeker als ze een fototoestel in de hand hebben, en veel van de foto’s in de archieven hebben dan ook gediend om wetenschappelijk onderzoek te ondersteunen en om les te geven – daarom zijn er ook heel wat van die oude zwart-wit foto’s zorgvuldig ingekleurd.

Carl Schröter maakten zijn foto’s van 1888 tot 1937, en er zijn er 2860 gecatalogiseerd (van de meer dan vierduizend). De foto’s van Eduard Rübel en zijn Geobotanisch Instituut Rübel werden gemaakt tussen 1864 en 1958, en daarvan zijn er 4756 gedigitaliseerd. Beide collecties kunnen bekeken worden via de beeld-database Bildarchiv Online. Een ware goudmijn!

Maar als je liever foto’s in een boek bekijkt, met een goed verhaal er bij over de achtergronden van al die foto’s en van de pioniersdagen van ecosysteem-onderzoek in Zwitserland, dan zit je met dit boek goed, want de verhalen zijn zeker zo interessant als de foto’s. En de verhalen kunnen bijna niet actueler zijn, lijkt me.

De bedoeling van Carl Schröter, botanieprofessor bij de ETH in Zurich was om planten en hun omgeving te documenteren in foto’s Dat deed hij samen met zijn student Eduard Rübel, die later het Geobotanisch Instituut zou oprichten in Zurich. Ze wilden alle factoren onderzoeken die de biodiversiteit in de Alpen beïnvloeden. Verder documenteerden ze landschappen en hoe dat voor de landbouw werd geberuikt, en nederzettingen en hoe mensen er leefden.

Lang verdwenen werelden komen tot leven in dit boek, soms met de oudste bestaande kleurenfoto’s van Zwitserse landschappen. Een heerlijk boek om in rond te dwalen.

• ETH-Bibliotheek no 7 – Dokumentierte Ladschaft / Documented Landscapes – Scheidegger & Spiess – ISBN 978 3858 816375
• Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: Documented Landscape