Maria Austria Fotografe was een boek van 780 pagina’s waar ik, toen het zes jaar geleden uitkwam al diep van onder de indruk was. Schrijver en samensteller Martien Frijns, die inmiddels zijn eigen uitgeverij startte, wist in de loop der jaren nog veel meer materiaal rond Austria te verzamelen, wat een herziene en uitgebreide herdruk van deze bijzondere biografie meer dan de moeite waard maakte.

Maria Austria Fotobiografie is de nieuwe titel geworden, en het is een vuistdik boek van maar liefst 818 pagina’s dik geworden, waaruit het moeilijk kiezen is als je iets wil laten zien.

Maria Austria werd in 1915 in Karlsbad geboren in een Joods gezin. Van 1933 tot 1936 studeerde ze fotografie in Wenen en aan het eind van de jaren dertig zocht ze een veilige plek en kwam naar Amsterdam waar haar zus Lisbeth al een paar jaar woonde en werkte.

De oorlog veranderde alles – Maria dook onder, werd koerier en vervalste persoonsbewijzen. HGaar moeder, haar broer en zijn vrouw overleefden de oorlog niet; haar zus en de drie jonge dochters van haar broer overleefden wel.

Na de oorlog ging Austria gedreven aan de slag als fotografe en stopte daarmee niet totdat ze in 1975 uitgeput overleed. Het oeuvre dat ze naliet is imposant om meerdere redenen – zo kun je de totale maatschappelijke, politieke en culturele ontwikkeling van Nederland en Europa volgen via haar foto’s – de wederopbouw, de heropleving na de oorlog van de verschillende kunsten als muziek, toneel en kunst, ze werden door haar steeds op een energieke manier in beeld gebracht.

Aan alles valt steeds te zien hoe ze met liefde en aandacht met name theater en dans fotografeerde, maar ook de portretten van beroemdheden als James Baldwin, Albert Schweitzer Igor Stravinsky en anderen zijn indrukwekkend juist omdat ze iedereen ontspannen op de foto wist te krijgen, waardoor het telkens gewone mensen werden.

En ook de portretten van gewone mensen zijn geweldig, want als je het boek doorbladert merk dat je juist ook bij die portretten wat langer stil blijft staan. Kinderen in de Jordaan, kooplieden bij Les Halles in Parijs, als straatfotografe was ze absoluut onovertroffen.

Maar er is veel en veel meer. Haar foto’s van het Achterhuis zijn iconisch, de Watersnoodramp door haar ogen is onvergetelijk, de reizen naar Israël zijn bijzonder.

De fotobiografie zou bijna voldoende kunnen zijn, maar het boek bevat ook een “gewone” biografie waarin het leven van de fotografe uitgebreid belicht wordt. Maria Austria Fotobiografie is een passend  monument voor een van de beste fotografen die Nederland, of zelfs Europa, tot nu toe gekend heeft. Een schitterend boek, subliem vormgegeven, in een hardcover van 818 pagina’s.

• Martien Frijns – Maria Austria Fotobiografie – M10Boeken – ISBN 9789493332058 -Tweede, volledig herziene druk – Gebonden, volledig in kleur -150 x 230 mm – 816 pagina’s – € 50.-
• Bestel het boek bij je lokale boekwinkel of rechtstreeks bij Uitgeverij M10