346

 

De echo van een donderslag in het dal weerklinkt in onze oren, maar er blijft geen enkel geluid achter als de donderslag voorbij is. Zou dat ook niet moeten gelden voor een fout waarvoor iemand zijn excuses aangeboden heeft? Ons denken is als het spiegelbeeld van de maan op het wateroppervlak. Als de maan verdwijnt, verdwijnt ook dat spiegelbeeld. Dat is waarom alles, inclusief wijzelf, uiteindelijk in de vergetelheid verdwijnt.

 

347

 

Als mensen verstrikt raken in een bestaan waarin alles alleen maar draait om het verkrijgen van materiële winst, dan verzinkt de hele wereld in een zee van bitterheid, spijt en pijn. Beseffen mensen dan niet dat je je aandacht beter kunt richten op de witte wolken in de lucht, de frisheid van een lentebries, het stromen van een rivier, de rotsen die zich omhoog richten, het bloeien van de bloesem, het zingen van de vogels en de echo van het lied van een houthakker in de vallei? Dat overstijgt alle bezitsdrang, waardoor je niet langer verzinkt in een zee van bitterheid, spijt en pijn, omdat je in volkomen harmonie bent met alles om je heen.

 

348

 

Van bloemen kun je het langst genieten als ze nog half in de knop staan. Wijn dien je met mate te drinken, zodat je hooguit een beetje aangeschoten wordt. Als je de bloemen hebt laten verwelken of als je tomeloos dronken bent geworden, is je toestand volledig uit de hand gelopen. Degenen die geheel opgaan in het nastreven van overbodige luxe, zouden hier nodig eens over na moeten denken!

 

349

 

De eetbare planten die je op een berghelling vindt, groeien zonder dat ze bemest of geïrrigeerd worden. Ook de vogels die in het wild leven zijn niet afhankelijk van mensen die ze voeden. Toch smaken ze bijzonder lekker. Als je in staat bent om je niet te laten beïnvloeden door de slechte manieren van andere mensen, zul je daar ook niet door bezoedeld worden.

 

350

 

Het planten van bloemen en bamboe, en het met aandacht kijken naar het gedrag van kraanvogels en vissen, ontstaat uit het verlangen om zelf, op een natuurlijke manier, deel te zijn van het bestaan. Als je de natuur alleen maar bewondert als een gebruiksvoorwerp, dan noemen confucianisten je ‘iemand die een en al mond en oren is’. Dan word je beschouwd als een chronisch leeghoofd en meer niet. Wat voor een voordeel geeft het als je zo’n beperkte interesse hebt?