76

 

Als je aarde vermengt met mest zorgt dat voor een uitbundige plantengroei. In water dat van alle vuil gezuiverd is kunnen vissen niet leven. Dat is waarom een nobel mens zal moeten aanvaarden dat het bestaan vernedering en corruptie bevat en kan hij of zij niet uitsluitend het goede en zuivere als maatstaf nemen.

 

77

 

Als een wild paard getemd wordt kan het worden opgetuigd en bereden. Als erts tot metaal gesmolten wordt kan het in een mal worden gegoten. Als je alleen maar, ongeïnspireerd, goedverzorgde reizen maakt kun je met gemak het einde van je leven bereiken zonder enige vooruitgang te boeken. (De monnik) Baisha (Wit zand) zei: ‘Als mensen veel fouten maken hoeven ze zich daar, op zich, niet voor te schamen. Pas als ik gedurende mijn hele leven geen enkele fout zou maken zou ik me ernstig ongerust maken.’ Wat een heldere en duidelijke opvatting!

 

78

 

Als een mens alleen nog maar denkt aan zijn eigen belangen en verlangens kan zijn (morele) kracht gemakkelijk veranderen in zwakheid. Als je je verstand zo kil gebruikt wordt alles vaag. Wat gunstig lijkt leidt tot ellende. Door het aanleren van slechte manieren verwordt morele zuiverheid tot corruptie, waardoor het karakter van een mens een leven lang wordt aangetast. Daarom vonden de mensen in de oudheid het prijzenswaardig om onbaatzuchtig te handelen en gebruikten ze verdraagzaamheid om zichzelf te overstijgen.

 

79

 

Door je zintuigen neem je de vijand buiten je waar. Door je bewust te zijn van je gevoelens van begeerte en lust neem je de vijand binnen in je waar. Pas als je erkent dat dat zaken zijn waar je je zorgen over dient te maken kun je ze overmeesteren. Dan kun je, door met een open geest in het midden van je voorhal plaats te nemen, in staat zijn om vijandschap in vriendschap te veranderen.

 

80

 

Het is beter om te behouden en te beschermen wat je allemaal al in je studie en werk hebt volbracht dan al je aandacht te richten op alles wat je nog van plan bent te volbrengen. Het is beter om er alles aan te doen om fouten in de toekomst te voorkomen dan te treuren over de fouten die je in het verleden hebt gemaakt.