John Brockman, oprichter van edge.org, stelt elk jaar een prikkelende vraag aan een selectie van de meest invloedrijke denkers die er op dit moment rondlopen, en dan beperkt hij zich niet tot wetenschappers, maar hij vraagt ook schrijvers, kunstenaars en muzikanten uit om kort maar krachtig antwoord te geven op zijn vraag.

Dat leverde in het verleden al een paar heerlijke boeken op die je steevast zelf aan het denken zetten, zoals 153 x cafeïne voor de geest, met de antwoorden op de vraag: “waar zouden we wakker van moeten liggen?” en Hoe verandert internet je manier van denken? dat verder de diepte in gaat dan je zou vermoeden, of Dit verklaart alles, waarin gevraagd werd naar de favoriete, diepzinnige, elegante of mooie verklaring. Aan dat laatste boek werkten voor het eerst ook Nederlandse denkers mee, en dat is ook het geval met de editie van dit jaar.

De vraag is ook nu weer geniaal in zijn eenvoud:
Welk wetenschappelijk idee is rijp voor de prullenbak?

Niemand minder dan Richard Dawkins, Ian McEwan, Nassim Nicholas Taleb, Jared Diamond, Daniel C Dennett, Kevin Kelly, Steven Pinker en 171 anderen kwamen met soms verrassende antwoorden aanzetten. Ik heb een vrij willekeurig fragment eruitgepikt, want het is moeilijk kiezen uit deze pil van 544 bladzijden. Je zit regelmatig instemmend te knikken, soms verbaasd te lezen, en op andere momenten enigszins verbijsterd te denken dat iemand niet helemaal lekker is. Maar zoals de New York Times al zei: “Wie je ook bent, je gaat ongetwijfeld iets tegenkomen waarvan je stevig over de rooie gaat.”

En dat is natuurlijk ook precies wat de vraag en de antwoorden willen bereiken – de boel op scherp zetten, en iedereen weer eens even fris aan het denken zetten. Welnu, dat is goed gelukt. Als je de neiging hebt om mensen te gaan bellen om ze stukken voor te gaan lezen, puur om de discussie eens lekker aan te zwengelen, dan heb je het goed gedaan met zo’n boek.

De Nederlandse bijdragen komen dit keer van Stine Jensen (over dualiteit), Christine Mummery (over dierenproeven), Victor van Daal (die hard maakt dat dyslexie niet bestaat) en Peter Hagoort (die afrekent met de verheerlijking van spiegelneuronen).

Een heerlijk boek dat je weer even helemaal op scherp zet.

• Wetenschappelijk onkruid – 179 hardnekkige ideeën die vooruitgang blokkeren – red John Brockman – Maven Publishing – ISBN 978-9491-845581
• Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: Wetenschappelijk onkruid