filter jaargang 28 nummer 3 tijdschrift over vertalen - de allerfavorietste vertalingen
Filter, Tijdschrift over vertalen is vooral een tijdschrift van en voor vertalers, maar doordat de bijdragen allemaal zeer leesbaar zijn is het ook een tijdschrift voor lezers. Met name lezers die weleens eens een vertaald boek lezen, en dat zijn, in mijn ervaring, de meeste gretige lezers. Ik heb het hier al gehad over het eerste nummer van de achtentwintigste jaargang, dat voor het eerst werd uitgegeven door Uitgeverij AFdH als een aantrekkelijke paperback, en ik kon het niet laten om daar mijn eigen ervaringen met vertalen kort op te schrijven.
In nummer 3, dat een themanummer is geworden, heeft de redactie aan een aantal “vooraanstaande lezers” gevraagd wat hun “allerfavorietste vertaling” zou zijn als ze een tijdje voor hun boekenkast zouden staan nadenken. Bij zo’n vraag gaan bij mij de hersencellen meteen ook jeuken, maar ik zou dan meteen met een hele lijst komen, van Mario Vargas Llosa’s Het Groene Huis, dat ervoor zorgde dat ik werkelijk alles van deze schrijver ben gaan lezen tot en met de onverwachte vertaling uit liefde van Junpei Gomikawa’s Menselijke Voorwaarden, dat ik nooit had kunnen lezen als er niet een gepassioneerde lezer zo gek was geweest om het boek te gaan vertalen nog voordat hij een uitgever had.
Maar ik zal je hier niet vermoeien met mijn eigen lijstjes, want de keuzes en verhalen van de schrijvers en vertalers in deze aflevering van Filter zijn interessant genoeg, en ik kwam er in ieder geval één van mijn eigen favorieten in tegen, want Lisa Thunnissen blijkt al net zo enthousiast te zijn over de vertaling die Rudy Kousbroek maakte van Raymond Queneau’s Stijloefeningen dan ik. Ook omdat in dit specifieke geval duidelijk wordt dat letterlijk vertalen (waar bijvoorbeeld Karel van het Reve een groot voorstander van was) niet altijd de beste vertaling oplevert. Kousbroek maakte van de Parijse bus een Amsterdamse tram, en ook de dialecten werden vrijelijk aangepast. En dat werkt perfect.
In hun uitleg waarom een bepaalde vertaling hun favoriet is leggen vertalers vaak ook uit waar een goede vertaling wat hun betreft aan moet voldoen, waar valkuilen liggen, en op wat voor manieren de perfecte vertaling aan hun eisen voldoet. Zo leer je tussen neus en lippen door heel wat over vertalen, en ook over verschillende vertaal-opvattingen, want lang niet iedereen heeft dezelfde ideeën over waar een echt goede vertaling aan moet voldoen.
Erik Bindervoet bekijkt tenslotte op verzoek van de uitgever de vertalingen die Lydia Davis maakte van een aantal Zeer Korte Verhalen van A.L. Snijders, en ook dat is een uitermate vermakelijk en helder verhaal over het vertalen vanuit het Nederlands en de typische problemen die je daarbij tegen kunt komen. “De portretten lijken erg goed” vertalen als “the portraits seem very good” is eigenlijk een blunder, want het is “the portraits are very lifelike”. Zo kent het Nederlands wel meer subtiliteiten waar we ons nauwelijks van bewust zijn, maar waar je tijdens het vertalen mee te maken kunt krijgen. Daarom is vertalen ook zo’n prachtig vak, en is het lezen over vertalingen zo fascinerend. Een geweldig blad, en deze aflevering is zonder meer een aanrader.
- Filter – Tijdschrift over Vertalen – 28:3 – De allerfavorietste vertalingen – AFdH – € 10.-
- Bestel het blad bij je boekhandel of rechtstreeks bij uitgeverij AFdH
© Lisa Thunnissen 2021 AFdH Uitgevers