De Universiteit van Leuven is, zover ik kan beoordelen, de enige universiteit die een afdeling heeft die zich bezighoudt met het bestuderen van strips. Dat resulteert in een fascinerende reeks boeken, onder meer een diepgaande studie naar het werk van de Franse striptekenaar, filmmaker en scenarist Joann Sfar. Deel 5 in de serie Studies in European Comics and Graphic Novels heeft de intrigerende titel What Happens When Nothing Happens, oftewel, “wat er gebeurt als er niets gebeurt”, met als ondertitel Boredom and Everyday Life in Contemporary Comics.

Gelukkig beperkte Greice Schneider zich niet tot Europese striptekenaars, al komt het werk van de Franse Lewis Trondheim uitgebreid aan de orde, maar er wordt ook zeer uitgebreid stilgestaan bij een aantal van mijn persoonlijke favorieten, want ik hou eerlijk gezegd erg van die strips waarin ogenschijnlijk vrijwel niets gebeurt. Schneider legt haarfijn uit dat dat meestal gezichtsbedrog is, en dat er juist in die strips waarin weinig tot niets lijkt te gebeuren buitengewoon veel diepgang en met name ook melancholie te vinden is.

Dat is een hele breuk met de actie- en humorstrips zoals we die vroeger vooral kenden, al kun je terugkijkend constateren dat er ook bij Krazy Kat en de Peanuts feitelijk niet veel spectaculairs gebeurde, en dat zij op een bepaalde manier de voorlopers waren van deze nieuwe stroming strips en graphic novels die juist verveling en het dagelijkse leven als onderwerp hebben gekozen.

Na de introductie, die ik je hier laat lezen en zien en waarin al kort wordt ingegaan op een pagina uit een boek van Daniel Clowes, David Boring gaat het meteen verder met een hoofdstuk met de titel Wat is er interessant aan verveling? En dan zijn we vertrokken, want dat blijkt toch boeiender teksten op te leveren dan je wellicht zou verwachten.

Er volgt nog een geschiedenis van de verveling waarin zelfs Heidegger langs komt, er komt een stuk stripgeschiedenis langs, en dan gaat het over manieren om het alledaagse te pakken, over observerende humor, contemplatie en nog veel meer.

Misschien wel aardig om de subhoofdstukjes van hoofdstuk 4 (The Poetics of Boredom) even op te noemen, want die vond ik eerlijk gezegd wel intrigerend en erg goed: A Dynamics of Boredom and Interest, The Paradox of Boredom, A Plea for attention, Slowness and Speed, Repetition and Variation, Minimalism and Excess, On Gestures and Facial Expressions. Alleen al dat vierde hoofdstuk zorgt ervoor dat je strips in het vervolg anders en zorgvuldiger gaat lezen.

Dat laatste wordt nog eens versterkt in de laatste drie hoofdstukken waarin echt diep wordt ingegaan op de strips en graphic novels van Lewis Trondheim, Chris Ware en Adrian Tomine. Dat zijn staaltjes “close reading” waardoor je de betreffende strips weer opnieuw gaat lezen en ineens veel meer ziet dan bij je eerste lezing. Verbluffend. Dan wordt pas echt goed duidelijk hoe bedrieglijk eenvoudig die strips lijken en hoeveel diepgang ze feitelijk hebben.

Dat de strip volwassen was geworden wisten we al lang, maar met dit soort studies wordt pas duidelijk dat strips en graphic novels serieus als zevende kunst kunnen worden aangemerkt. Een aanrader voor iedere stripliefhebber.

• Greice Schneider – What Happens When Nothing Happens – Boredom and Everyday Life in Contemporary Comics – Leuven University Press – ISBN 9789462700734
• Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: What Happens When Nothing Happens