Een lijst maken met de beste zangeressen ooit is nog niet zo eenvoudig, want er vallen er heel wat af om verschillende redenen. Het blijft tenslotte een persoonlijke lijst, en ik heb mijn persoonlijke allergieën, voor hysterische zangeressen bijvoorbeeld, waardoor Kate Bush en Björk en alles wat daar maar enigszins bij in de buurt komt al afvalt. Ik hou wel van zangeressen met karakter, met een volstrekt eigen stem, en daardoor zal dit voor veel muziekliefhebbers wellicht een verrassend lijstje zijn, zeker door de nummer 1, maar dat is toch de zangeres waar ik het vaakst naar terug blijk te keren en die eigenlijk steeds beter wordt met de jaren. Afijn, hier volgt de lijst. Als je de links volgt kom je uit op plekken waar je naar de muziek kunt luisteren die de dames maakten:

1 Lisa Richards

Lisa Richards is een Australische zangeres met een geluid waar ik erg aan moest wennen – ze deed me wat denken aan Eartha Kitt, maar zonder de nachtclub-associatie. Ze maakte een aantal albums in de Verenigde Staten, waarvan Mad Mad Love de eerste was die ik in handen kreeg. Toen was ik al verkocht, maar met de opvolgers, die ze in Australië maakte, Beating of the Sun en vooral haar laatste, A Light From the Other Side, overtreft ze zichzelf elke keer weer, niet alleen met haar zang, maar ook met de sublieme zelfgeschreven liedjes en de magnifieke arrangementen.

2 Maura O’Connell

Maura O’Connell is een Ierse zangeres die zelf geen liedjes schrijft maar puur uitvoerder is, ze zingt, en hoe – haar uitvoeringen zijn altijd de superieure uitvoeringen, en ze ging met haar album Naked with Friends helemaal naar de pure basis van de liedjes door ze a capella uit te voeren met vrienden. Dat leverde een groot aantal kippenvel-uitvoeringen op. Luister maar eens wat ze met Shipbuilding van Elvis Costello deed: Onherstelbaar verbeterd, noemen we dat. Dat kan alleen een zangeres in de klasse van Maura O’Connell.

3 Mercedes Sosa

De Argentijnse zangeres Mercedes Sosa werd ooit, tijdens het bewind van de junta, op het podium gearresteerd, samen met een deel van haar publiek. Ze vluchtte haar land uit en keerde pas na de val van de junta terug. Haar Gracias a la Vida was ondertussen het nationale strijdlied geworden. Mercedes Sosa overleed in 2009, maar ze was een onvergetelijke, krachtige en bevlogen zangeres die je tot in het diepst van je ziel wist te raken.

4 Kate & Anna McGarrigle

De Canadese zussen Kate en Anna McGarrigle hadden in de 1975 in Nederland een hit met hun Franstalige nummer Complainte pour Saint Catherine, en sinds die tijd ben ik hun blijven volgen en heb ik al hun albums gekocht. Die ben ik ook blijven draaien, steeds weer, en vooral Kate maakte daarbij een onvergetelijke indruk. Kate is ook bekend geworden als moeder van Rufus en Martha Wainwright, die allebei een opmerkelijke muzikale carrière neerzetten, waarbij Rufus beroemder dan zijn ouders dreigt te worden. Kate was de beste zangeres van de twee, maar hun samenzang maakt dat ze in dit lijstje terechtkomen. Helaas is Kate McGarrigle in 2010 overleden.

5 Phoebe Snow

Singer/songwriter Phoebe Snow uit New York was een onopvallend mollig meisje, en daardoor duurde het even voor haar talent echt opgemerkt werd, maar na haar eerste album was het wel duidelijk dat hier een topzangeres te horen was, met een opmerkelijke stem, een geweldige frasering en timing en kippenvelliedjes. Ze bracht vlot na elkaar twee albums uit die het goed deden, maar toen werd haar dochtertje geboren, met een hersenbeschadiging, en ze besloot dat de muziek even geen voorrang meer had. Ze bracht daarna tussendoor nog wel albums uit en zong mee op onder meer platen van Paul Simon (Gone at Last!). Ze overleed veel te vroeg, in 2011 op 61-jarige leeftijd.

6 Ella Fitzgerald

Ella Fitzgerald was misschien wel de beste jazz-zangeres ooit, en de meest onwaarschijnlijke ook nog, want je zou het niet zeggen als je haar zag, een struise dame die zonder veel poespas op het toneel stond en dan ineens met een kleine glimlach kalm los kon barsten in een scat-improvisatie waar je met open mond naar zat te kijken en te luisteren. Van alle klassieke liedjes in de American Songbook heeft zij de definitieve versie gezongen, en dan heb ik het niet alleen over techniek, maar ook over humor, melancholie en soepelheid.
Luister maar eens naar haar versies van de liedjes van Duke Ellington

7 Lucilla Galeazzi

Deze Italiaanse zangeres ontdekte ik pas toen ze de zestig al gepasseerd was, door haar optredens bij L’Arpeggiata van Christins Pluhar en bij het Bella Ciao-project van Riccardo Tesi onder meer, maar ze zingt nog steeds en zorgt nog steeds voor kippenvel. De jonge zangeressen in het Belgische project Alegria et Liberta geeft ze absoluut het nakijken. Ik ben onlangs begonnen aan een poging haar met terugwerkende kracht te ontdekken, en dat levert het ene na het andere pareltje op – ze blijkt een hele reeks magnifieke albums te hebben opgenomen. Maar eigenlijk moet je vooral zorgen dat je haar een keer live te zien krijgt    Lucilla Galeazzi.

8 Nancy Jeffries

Een onbekende naam, van een zangeres van een obscure band die maar twee albums heeft opgenomen, waarvan het tweede tegenwoordig vrijwel onvindbaar blijkt te zijn, terwijl het wat mij betreft gaat om een van de grote vergeten meesterwerken van de jaren zestig en zeventig. Ik heb het over de unieke band Insect Trust, die folk en jazz voor het eerst met elkaar liet samenvloeien op een natuurlijke manier. Zangeres Nancy Jeffries heeft na het stoppen van de band nooit meer een opname gemaakt. Doodzonde, want ik beschouw haar nog steeds als een van de beste zangeressen ooit. Ontspannen, jazzy, met een beetje een folk-uitstraling en na al die jaren nog steeds onwaarschijnlijk goed. De eerste cd van de band kun je hier bestellen: Insect Trust

9 Kate Wolf

Kate Wolf was een Californische zangeres die haar eigen liedjes schreef en zong en die vooral bekend was onder collega’s, die er ook alles aan gedaan hebben om haar bij een groter publiek bekend te maken – Nanci Griffith maakte bijvoorbeeld met vrienden een tribute-cd omdat ze bang was dat Wolf, die al op haar drieënveertigste aan leukemie overleed, te snel vergeten zou worden. Kate Wolf was op het eerste gehoor geen opmerkelijke zangeres, maar ze was een warme zangeres en eentje die onder de huid kon kruipen en kippenvel kon bezorgen, en een brok in de keel. En dat doet ze nog steeds, na al die jaren. Haar prachtliedje Across the Great Divide, over verlies (na een scheiding, of de dood) kwam ook in mijn serie Kippenvelliedjes terecht.

10 Nina Simone

Nina Simone mag in deze lijst uiteraard niet ontbreken. Luister alleen maar naar Nina Simone Live at Newport en je weet wat ik bedoel – hier hoor je Nina Simone op haar allerbest – de energie spat er aan alle kanten vanaf, terwijl ze ook een bijzonder melancholiek nummer als In The Evening by the Moonlight zingt. Haar uitvoering van Trouble in Mind van diezelfde plaat is nog steeds onovertroffen. Voor die vroege periode van Nina Simone, wat mij betreft haar beste periode, kun je goed terecht op de compilatie The Rough Guide to Nina Simone. Luister vooral ook naar haar twee Porgy-liedjes, want ook dat is weer kippenvelwerk. En luister wat Nina Simone en Ella Fitzgerald doen met Duke Ellington’s Mood Indigo – dan kun je meteen het verschil horen en weet je ook waarom ze allebei op hun eigen manier fantastisch waren.

11 June Tabor

June Tabor is een Britse folkzangeres die net zo gemakkelijk een a capella kippenvelversie van Eric Bogle’s anti-oorlogsliedje The Band Played waltzing Matilda zingt als samen met de punkfolkband The Oysterband samen zingt. Ze zingt zo doorleefd dat je als vanzelf naar de tekst gaat luisteren, wat helemaal niet zo vanzelfsprekend is, en die tekst komt door haar zang ook heel goed binnen. En dat maakt haar een topzangeres. Ik krijg van haar versie van The Band Played Waltzing Matilda nog steeds een brok in mijn keel, na al die jaren nog.

12 Geeta Dutt

Sinds ik in India een paar keer een Bollywoodfilm heb gezien ben ik verzot op de speciale bollywoodmuziek. Die films werden door maar een paar zangeressen ingezongen, waarvan Lata Mangeshkar en Asha Bhosle de beste en bekendste zijn, maar er was ook nog een tijdlang Geeta Dutt, en voor haar heb ik toch wel een zwak, moet ik bekennen, al kan ik niet goed uitleggen waarom. Het beste van Bollywood, laten we het daar maar op houden. Geeta Dutt.

13 Iris DeMent

Iris DeMent is een zangeres en liedjesschrijfster die in een oude traditie zingt en schrijft. Haar zang klinkt ouderwets, maar ze zingt zo indringend dat ik al een paar keer heb meegemaakt dat tijdens een optreden het publiek met tranen in de ogen zat te luisteren. Ze heeft geen hoge productie – zes albums in dertig jaar tijd – maar elke opname is een klein meesterwerkje en een indringend stukje muziek dat echt bij je binnenkomt. Haar eerste drie albums kwamen uit bij reguliere platenlabels, maar toen het grote succes uitbleef ging ze haar albums zelf uitbrengen op haar eigen Flariella label – dat leverde tot nu toe drie magnifieke albums op die alle drie een ereplaats verdienen – Life Line, dat haar uit een depressie wist te krijgen, Sing The Delta, een eerste album met eigen liedjes in zestien jaar tijd, en The Trackless Woods, waarin ze gedichten van de Russische Anna Akhmatova op muziek heeft gezet.

14 The Roches

The Roches zijn drie New Yorkse zussen die in verschillende combinaties opnames hebben gemaakt. Ik leerde ze kennen als duo – Maggie & Terre Roche maakten in 1975 met hulp van Paul Simon een schitterend album, Seductive Reasoning, en sinds die tijd ben ik de zussen blijven volgen. Mijn voorkeur gaat uit naar de oudste zus, Maggie, die de mooiste, donkerste, warmste stem heeft en die de mooiste liedjes schrijft, maar de kracht van de zussen (later sloot jongste zus Suzzy zich bij twee aan en gingen ze verder als The Roches) is vooral ook de fenomenaal mooie samenzang. Luister bijvoorbeeld eens naar het titelnummer van hun album Can We Go Home Home Now, dat zogenaamd gezongen wordt door een klein meisje dat met haar moeder ineens in een vreemd huis terecht is gekomen. De eenzaamheid, en de verlatenheid die uit dat liedje naar voren komen is om stil van te worden. Maggie heeft later ook nog een paar heel fraaie albums opgenomen samen met Suzzy, die zelf ook een aantal solplaten heeft opgenomen. Luisteren en kijken kun je op de website van The Roches.